ساخت و اعتبارسنجي مقياس ارزيابي عناصر برنامه درسي براساس رويكرد يادگيري مادام العمر در آموزش عالي

Development and validation of the Curricular Elements Evaluation Scale based on the Lifelong Learning Approach in Higher Education

پژوهش حاضر با هدف تبيين عناصر و مؤلفه‌هاي برنامه‌درسي دانشگاه فرهنگيان در راستاي يادگيري مادام‌العمر و بررسي اعتبار مقياس تدوين شده در اين زمينه انجام شده‌است. روش مورد استفاده طرح تركيبي از نوع اكتشافي متوالي است. پس از گردآوري و تحليل داده‌هاي كيفي، به منظور اعتبارسنجي يافته‌هاي كيفي، بر مبناي نتايج به دست آمده ابزار كمي تدوين شده و داده‌هاي گردآوري شده مورد تحليل قرار گرفته است. جامعه آماري در بخش كيفي، صاحبنظران حوزه يادگيري مادام-العمر،اساتيد دانشگاه فرهنگيان و متخصصان برنامه‌درسي بودند كه با استفاده از روش نمونه‌گيري هدفمند و مصاحبه نيمه‌ساختاريافته با 33 نفر، اشباع نظري در داده‌ها حاصل گرديد. در بخش كمي، از روش توصيفي-پيمايشي بهره گرفته شده است. جامعه آماري اين بخش شامل 242 نفر از اساتيد گروه علوم تربيتي دانشگاه فرهنگيان استان اصفهان بود و 103 پرسشنامه مبناي تحليل‌‌هاي كمي قرار گرفت. يافته‌هاي حاصل از بخش كيفي نشان داد كه برنامه‌درسي مبتني بر رويكرد يادگيري مادام‌العمر در دانشگاه فرهنگيان متشكل از چهار عنصر عمده هدف (با 19 گويه)، محتوا (با 18 گويه)، روش‌‌هاي ياددهي-يادگيري (با 15 گويه) و ارزشيابي (با 17 گويه) است. در بخش كمي نيز مشخص گرديد كه، براساس نتايج تحليل عاملي تأييدي مرتبه دوم عناصر و مولفه‌‌هاي مربوط به آن‌ها به درستي الگوي برنامه‌درسي معطوف به يادگيري مادام‌العمر را مورد سنجش قرار مي‌دهند. در نتيجه مقياس طراحي شده در 4 عنصر و 69 مولفه، براي ارزيابي عناصر برنامه‌درسي براساس رويكرد يادگيري مادام‌العمر در دانشگاه فرهنگيان از روايي و پايايي برخوردار است و مي‌تواند مبناي سياستگذاري و بازنگري حوزه برنامه‌درسي دانشگاه فرهنگيان قرار گيرد.

Introduction: As one of the important infrastructures of the educational system of any country and the most important source of science and technology production, higher education plays a significant role in the development of lifelong learning. Universities should create a new movement in this direction by conatructing a platform for students to do longlife learning.The present study aims to explain the curricular elements and components of Farhangian University based on the lifelong learning approach and examine the validity of a developed scale in this field. Method: In the present study, exploratory mixed-methods research was used. Initially, qualitative data were collected and analyzed. Then, based on the obtained qualitative results, quantitative instruments were developed. After that, the quantitative data were collected and analyzed to validate the qualitative findings. The statistical population in the qualitative section consisted of experts in the field of lifelong learning, professors of Farhangian University, and curriculum specialists selected via a purposive sampling method. 33 participants were selected and interviewed via the semi-structured interviewing technique to obtain theoretical saturation in the data. In the quantitative section, a descriptive-survey method was employed. The statistical population in this section consisted of professors of the Department of Educational Sciences, Farhangian University of Isfahan Province as 242 individuals, among whom 145 participants were selected based on the Krejcie & Morgan table and via a cluster sampling method. Then, the researcher-made questionnaire was distributed among them. Among the returned questionnaires, 103 ones were quantitatively analyzed. Results: The findings of the qualitative section indicated that the curriculum based on the lifelong learning approach in Farhangian University consists of four main elements of goal (with 19 items), content (with 18 items), teaching-learning methods (with 15 items) and evaluation (with 17 items). In the quantitative section, it was also found that based on the results of the Second Order Confirmatory Factor Analysis (CFA), the elements and related items correctly measure the curriculum model for lifelong learning. Discussion: To sum up, it can be stated that the scale designed in 4 elements and 69 items is valid for evaluating the curricular elements based on the lifelong learning approach at Farhangian University. It can be the basis for making policies and reviewing curriculum at Farhangian University.