تأثير گروه سني، جنسيت و شاخص‌هاي وضعيت بدن در غلظت فلزات سنگين سرب و كادميوم در بافت پر اردك سرسبز

The effect of age group, sex, and body condition indices on the concentration of heavy metals (Pb, Cd) in Mallard's feather

از ميان گونه‌هاي پرندگان آبزي، اردك سرسبز Anas platyrhynchos مدل زيستي مناسبي براي تحقيقات سم‌شناسي اكولوژيكي فلزات سنگين به شمار مي‌رود. از بين اندام‌ها، استفاده از پرها به‌عنوان انديكاتور زيستي و نوعي روش غيركشنده و غيرمخرب در ارزيابي آلودگي فلزات سنگين بسيار متداول است. با توجه به تناقض‌ نتايج تحقيقات مختلف در رابطۀ بين غلظت فلزات سنگين با سن، جنس و وضعيت‌هاي مختلف بدني پرندگان، اين تحقيق انتخاب شده است. نمونه‌برداري از 30 اردك سرسبز در پاييز و زمستان 1398 در دامگاه فريدون‌كنار با روش زنده‌گيري دوما انجام گرفت. نمونه‌ها براساس رنگ منقار و شاهپرهاي بال و پر به نر و ماده و بالغ و نابالغ تفكيك شدند و پارامترهاي طول تارس، طول بال، طول دم، طول سر، طول بدن و وزن بدن به‌عنوان شاخص‌هاي وضعيت بدن اندازه‌گيري شدند. سپس با نيم گرم از پر قسمت‌هاي سينه‌اي، هضم نمونه‌ها با اسيد نيتريك و هيدروژن پراكسيد انجام گرفت و فلزات سنگين به‌وسيلۀ دستگاه جذب اتمي مدل MP-AES 4100 قرائت شد. نتايج نشان داد كه اختلاف معني‌دار آماري در غلظت فلزات سنگين بين جنس‌هاي نر و ماده مشاهده نشد (كادميوم: 0/558= P و سرب: 0/215=P). اين اختلاف غلظت فلزات بين بالغان و نابالغان نيز از نظر آماري معني‌دار نبود (كادميوم: 0/673= P و سرب: 0/214=P). پارامترهاي وضعيت بدن (طول دم، طول بدن و وزن بدن) نيز اثر معني‌داري بر غلظت كادميوم (به‌ترتيب 0/385=P= 0/299، P= 0/547 ،P) و سرب (‌به‌ترتيب 0/554=P= 0/185 ،P‌=0/377 ،P) در بافت پر نداشته‌اند. تحقيق حاضر نشان داد كه غلظت سرب و كادميوم در بافت پر اردك سرسبز وابسته به جنس، گروه‌هاي سني و شاخص‌هاي وضعيت بدن نيست. تحقيقات طولاني‌مدت، بهتر مي‌تواند اين اثرها و سازوكار‌هاي آنها را در بافت پرِ گونه‌هاي پرندگان مشخص كند.

Mallard (Anas platyrhynchos) is a suitable biological model for studying ecotoxicology in heavy metals among all the water birds. When it comes to choosing an appropriate organ, using feathers is a common biological indicator and non-lethal (non-destructive) technique in the evaluation of heavy metals pollution. Having considered the contradictory results about the variation of heavy metals concentration due to body indices, age, and gender conditions, the present study was designed. Accordingly, the sampling was accomplished in autumn and winter 2019-2020, capturing 30 mallards based on applying the Duma method in the Fereydunkenar region. The individuals were first identified regarding the beak and plumage into male/female as well as adult/immature species and then the body indexes of tarsus length, wing length, tail length, head length, body length, and body weight were measured. The digestion was conducted (putting a weight of 0.5 gr of the breast feathers into nitric acid and hydrogen peroxide) and heavy metals concentrations were afterward measured using atomic spectroscopy, MP-AES 4100 model. The results indicated there were no significant differences in heavy metals concentration referring to gender status (Cd: P= 0.558, Pb: P=0.215) and maturity (Cd: P= 0.673, Pb: P=0.214). Likewise, the body condition parameters including tail length, body length and body weight had also no significant effect on Cd (P=0.385; P= 0.299; P= 0.547) and Pb (P=0.554; P= 0.185; P= 0.337) concentrations, respectively. Concluding the results, the current study indicates Pb and Cd concentrations in Mallard’s breast feathers are not dependent on gender, age groups, and body condition indices. However, long-term studies can better clarify these effects and mechanisms in bird species feathers.