بررسي راهكارهاي مديريت پايدار منابع آب كشاورزي در استان لرستان

Investigating the Strategies of Sustainable Management of Agricultural Water Resources in Lorestan Province

با توجه به خشكسالي هاي متعددي كه از ديرباز در پهنه سرزمين رخ مي دهد و تأثير مستقيم آن بر بخش كشاورزي، مديريت منابع آب كشاورزي از اهميت ويژه اي برخوردار است. پژوهش حاضر با هدف شناسايي و اولويت بندي راهكارهاي مديريت پايدار منابع آب كشاورزي در استان لرستان به روش كمي-كيفي و با رويكرد اكتشافي انجام شد. روش كيفي مورد استفاده، تئوري بنياني بود. در مرحله اول جهت شناسايي راهكارها، 16 مصاحبه نيمه ساختارمند با خبرگان مديريت منابع آب در استان انجام شد و 44 راهكار در قالب چهار مؤلفه "آموزشي-فرهنگ سازي"،"حمايتي-نهادي"، "اقتصادي" و "تكنولوژيكي" شناسايي شدند. در مرحله دوم از فن دلفي- فازي طي دو مرحله جهت دستيابي به توافق گروهي بين خبرگان و تعيين اولويت گام هاي شناسايي شده استفاده شد. مهم ترين راهكارها در هر گام نيز عبارت است از راهكارهاي حمايت همه‌جانبه از ايده هاي نوآورانه در زمينه كاهش مصرف آب در بخش كشاورزي، ايجاد حفره هايي در خاك در عمق هاي مشخص براي نگهداشت آب حاصل از ريزش هاي زمستاني براي استفاده در فصول كم آب، تقويت ادراك كشاورزان از بحران كم آبي از طريق ارائه آموزش هاي مديريت منابع آب و كشت محصولات كم آب بر و خريد آن از كشاورزان به قيمت تضميني جهت جلوگيري از كشت محصولات آب بر بودند. بر اساس نتايج حاصل از اين مطالعه، براي مديريت پايدار آب كشاورزي در استان، بايستي آموزش اثربخش با هدف نهادينه كردن فرهنگ حفاظت از منابع آب در سرلوحه دست اندركاران امر قرار بگيرد.

Due to the occurrence of droughts during recent decades and their direct impact on the agricultural sector, proper management of agricultural water resources is of particular importance. Therefore, the present study was conducted with the aim of identifying and prioritizing strategies for sustainable management of agricultural water resources in Lorestan province. In this study, quantitative-qualitative and exploratory approaches were employed as the main research method. The qualitative section of the study was based on Grounded Theorizing. In the first stage of Grounded Theorizing, 16 semi-structured interviews were conducted with water resources management experts. The major objective of this stage was to identify the solutions. The results of this stage revealed that there are 44 solutions for sustainable water resources management that can be categorized in four "educational-cultural", "supportive-institutional", "economic", and "technological" components. In the second stage, the Delphi-fuzzy technique was used in two stages to reach an agreement among the experts and to prioritize the identified steps. The most important solutions in each step were including, comprehensive support of innovative ideas about reducing water consumption in the agricultural sector, directing water to groundwater aquifers to conserve water from winter rainfall for use in low water seasons, strengthening farmers' perception towards water shortage by providing training courses on sustainable water resources management strategies and cultivation of low-water crops, and guaranteed purchase of these products from farmers to prevent the cultivation of irrigated crops. According to the results, research, the institutionalization of water conservation culture based on education, is the main implication of achieving sustainable agricultural water management in Lorestan province.