مطالعه كيفيت آب رودخانه‌هاي باليقلي‌چاي و قره‌سو دره‌رود با استفاده از شاخص‌هاي زيستي بي‌مهرگان كفزي و شاخص كيفيت منابع آب ايران (IRWQISC)

Study on water quality of the Balighli-chai and Ghare-Sou Dareh Roud Rivers using the biotic indices of aquatic invertebrates and Iran's water resources quality index (IRWQISC)

رودخانه­ هاي باليقلي ­چاي و قره ­سو دره‌رود، دو رودخانه اصلي استان اردبيل هستند كه در سال­ هاي اخير با توجه به شرايط اقليمي و برداشت ­هاي بي­ رويه آب، متحمل تغييرات نامطلوبي شده ­اند. در مطالعه حاضر، ارزيابي وضعيت كيفي آب اين رودخانه ­ها بر مبناي بررسي شاخص ­هاي مرتبط با حضور و فراواني بي ­مهرگان كفزي و همچنين شاخص كيفيت منابع آب ايران ( IRWQISC) صورت گرفته است. در اين راستا، فراواني بي ­مهرگان كفزي و شاخص­ هاي تنوع شانون-وينر (H')، شاخص يكنواختي سيمپسون (λ) و شاخص FBI و همچنين سطوح شاخص IRWQISC­ در تعداد 18 ايستگاه در بهار 1397 بررسي گرديد. تعداد 12 خانواده از بي‌مهرگان كفزي شناسايي شد؛ به‌طوري كه بيشترين و كمترين حضور مربوط به خانواده­ هاي Baetidae و Chironomidae و Asellidae بود. سطوح شاخص تنوع شانون-وينر (H') در بيشتر نقاط نمونه ­برداري بين مقادير 0/4 و 0/6 به‌دست آمد. مقادير شاخص سيمپسون (λ) در بيشتر ايستگاه ­ها بين 0/3 و 6/6 متغير بود. مقادير به‌دست آمده شاخص FBI نمايانگر وضعيت كيفي متوسط تا بسيارخوب در نقاط نمونه ­برداري بود، در صورتي كه مقادير محاسبه شده شاخص IRWQISC بيانگر وضعيت ­هاي كيفي بد و نسبتاً بد براي ايستگاه ­هاي مورد بررسي بود. در مجموع، نتايج حاصل بيانگر وضعيت كيفي متوسط براي رودخانه ­هاي مورد مطالعه بود كه اهميت تصميم‌گيري و برنامه­ ريزي مناسب جهت بهبود سلامت اين اكوسيستم­ هاي رودخانه ­اي را دوچندان مي ­سازد. ­

Balighli-chai and Ghare-Sou Dare Roud rivers are the main rivers of Ardabil Province in Iran which have had considerable alterations due to climatic changes and high-water withdrawals. The present study was planned to assess the water quality condition of these rivers based on the presence and abundance of the aquatic invertebrates macrofauna and Iran's water resources quality (IRWQISC) indices. The levels of abundance, Shannon-wiener index, Simpson's diversity index, FBI index, and IRWQISC were calculated in Fall 2018 for 18 stations along with the rivers. 12 families of aquatic macrofauna were identified in samples, with the highest abundance for Baetidae and Chironomidae and the lowest abundance for Asellidae. The levels of the Shannon-wiener index were between 0.4 and 0.6 for most of the sampling stations. The Simpson's diversity index had values between 0.3 and 0.6 for most of the sampling points. FBI index values for sampling points were in the fair to very good classes while the levels of IRWQISC showed relatively bad to bad conditions. Generally, the results indicated moderate water quality conditions for the studied rivers, which further revealed an urgent need for educated planning strategies to improve the ecological health conditions of these riverine ecosystems.