نقش تفاوت‌هاي فردي و روان‌شناختي در بروز رفتارهاي ناايمن: يك مطالعه مقطعي بين كاركنان يك شركت توربين سازي

The role of individual and psychological differences in the occurrence of unsafe behaviors: a cross-sectional study between the employees of a turbine manufacturing company

امروزه انسان‌ها مهم‌ترين و حساس‌ترين عنصر سازماني محسوب مي‌شوند و اكثر نظريه‌پردازان كليد موفقيت سازماني را مديريت مؤثر نيروي انساني مي‌دانند؛ اما آنچه مسلم است انسان‌ها ذاتاً با هم تفاوت دارند. هدف پژوهش حاضر بررسي تفاوت‌هاي فردي كاركنان (ويژگي‌هاي شخصيتي، عوامل زيست‌شناختي و جمعيت شناختي) به‌عنوان عامل پيش‌بيني كنندۀ بروز رفتارهاي ناايمن در يك شركت توربين سازي بود. روش كار: در اين مطالعۀ مقطعي از نوع توصيفي تحليلي، براي تعيين رفتارهاي ناايمن، ويژگي‌هاي شخصيتي، متغيرهاي جمعيت شناختي، شاخص تودۀ بدني و سيستم گروه خوني (BG-Rh) به ترتيب از تكنيك نمونه‌گيري رفتارهاي ايمن (Safety Behavior Sampling)، پرسشنامۀ فرم كوتاه نئو (NEO-FFI)، پرسشنامۀ اطلاعات دموگرافيك، شاخص BMI و روش مستقيم (cell type) براي تعيين گروه خوني استفاده گرديد. جامعۀ آماري پژوهش 260 نفر از كاركنان يك صنعت ساخت توربين بود. براي تجزيه تحليل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS نسخۀ 20 استفاده شد. يافته ها: نتايج مطالعه نشان داد كه 44.5 درصد از رفتارهاي كاركنان از نوع ناايمن بود. نرخ رفتارهاي ناايمن مشاهده شده در سالن توربين 2 (15.47 درصد) و سالن توربين 3 (15.43 درصد) بيشتر از سالن توربين 1 (13.59 درصد) بود. رفتارهاي ناايمن پوسچر نامطلوب حين كار (11.41 درصد)، استفاده از گوشي موبايل حين كار (7.77 درصد) و عدم استفاده از گوشي حفاظتي (7.32 درصد) بيشترين فراواني را داشتند. بين بروز رفتارهاي ناايمن با مصرف سيگار، BMI، گروه خوني و ويژگي‌هاي شخصيتي روان‌رنجورخويي و توافق‌جويي رابطۀ معناداري وجود داشت (0.05 > p) و بين بروز رفتارهاي ناايمن با متغيرهاي سن، سابقه كار، وضعيت تأهل، نوع شغل، سطح تحصيلات، نوع دپارتمان كاري و ويژگي‌هاي شخصيتي برونگرايي، گشودگي و وجداني‌بودن رابطۀ معناداري مشاهده نگرديد (p > 0.05). نتيجه گيري: با توجه به نقش تفاوت‌هاي فردي در گرايش افراد به رفتارهاي ناايمن، نتايج اين مطالعه را مي‌توان در طراحي شغل و غربالگري پرسنل با توجه به شخصيت آن‌ها در نظر گرفت و همچنين مي‌توان از آن‌ها براي انجام مداخلات بهتر براي جلوگيري از بروز حوادث در محل كار استفاده كرد. همچنين توصيه مي‌شود علاوه بر انجام آزمون‌هاي روان‌شناختي، داده‌هاي زيست‌شناختي افراد نيز جمع‌آوري و ارتباط آن‌ها با بروز رفتارهاي ناايمن در قالب مطالعات طولي و سري زماني موردتوجه پژوهشگران و كارفرمايان قرار گيرد.

Human beings are inherently different and this fact can affect his/her behavior in work environments. The aim of this study was to examine the individual differences of employees (personality traits, biological and demographic factors) as a predictor of unsafe behaviors in a turbine manufacturing company. Material and Methods: In this cross-sectional study, safety behavior sampling technique, NEO-FFI questionnaire, demographic information questionnaire, BMI and cell type method were used to determine unsafe behaviors, personality traits, demographic variables, body mass index and blood group system, respectively. The statistical sample of the study was 260 employees of a turbine manufacturing industry. The SPSS software version 20 was used to analyze the data. Results: The results showed that 44.5% of employees’ behaviors were unsafe. There was a significant relationship between the occurrence of unsafe behaviors with smoking, BMI, blood type and neuroticism and agreeableness dimensions measured by NEO-FFI (p <0.05). BMI was the most important predictorof unsafe behaviors in the present study. Conclusion: Due to the role of individual differences in people’s tendency to unsafe behaviors, the results of this study can be considered in job design, screening of personnel according to their individual differences, and perform better interventions to prevent accidents at work.