تبيين و بررسي تحول و توسعه مدارس نوين كردستان از سال 1304 تا 1320

Explain and study the evolution and development of modern schools in Kurdistan from 1304 to 1320

تأسيس و دائر شدن و توسعه كمي و كيفي مدارس نوين در ايالت كردستان با تأخيري چند دهه‌اي نسبت به بيشتر ايالات و ولايات ايران آغاز شد. تا قبل از سلطنت پهلوي مدارس اين حدود منحصر به دو باب مدرسه دولتي و دو باب مدرسه ملي در مركز ايالت بود. نه از جانب وزارت معارف و نه از سوي اشخاص و صاحب منصبان كردستان تلاش جدي براي دائر كردن مدارس نوين انجام نشد. اما در دوره پهلوي اول مدارس اين حدود توسعه كمي فراواني يافتند و مدارس نوين نه تنها در شهرها و قصبات بلكه برخي از نواحي مهم روستايي را هم پوشش داد. اين پزوهش بر آن است ضمن تبيين وضعيت معارف و مدارس كردستان قبل از سلطنت پهلوي، تحول و توسعه مدارس اين حدود را از سال 1304 تا 1320‌ با روش توصيفي – تحليلي و با استفاده از اسنناد منتشر نشده آرشيوي و مطبوعات بررسي نمايد. نتايج پزوهش نشان مي‌دهد قبل از تأسيس سلطنت پهلوي بسترهاي فكري و مالي و... تأسيس مدارس نوين در قصبات كردستان فراهم نبود و معدود اقدامات صورت گرفته در اين زمينه منحصر به سنندج، مركز ايالت بود. در دوره جديد كردستان جايگاه ويژه‌اي در برنامه‌هاي فرهنگي و سياسي دولت يافت موقعيت جديد سبب توسعه كمي مدارس اين حدود شد. استقبال از مدارس نوين و يا مقاومت در برابر آن در نواحي شهري و قصبات و نواحي روستايي متفاوت بود اما در كل مخالفت سازمان ‌يافته‌اي با توسعه مدارس نوين نشد.

The establishment, establishment and development of new and quantitative and qualitative schools in the province of Kurdistan began with a delay of several decades compared to most of the states and provinces of Iran. Prior to the Pahlavi dynasty, schools were limited to two public schools and two national schools in the state capital. Neither the Ministry of Education nor the individuals and officials of Kurdistan made any serious efforts to establish new schools. However, in the first Pahlavi period, these schools developed a little and the new schools covered not only cities and towns but also some important rural areas. This study intends to explain the situation of education and schools in Kurdistan before the Pahlavi dynasty, the evolution and development of schools from 1304 to 1320 by descriptive-analytical method and using unpublished archival documents and the press. The results of the research show that before the establishment of the Pahlavi dynasty, intellectual and financial bases and the establishment of new schools in the cities of Kurdistan were not available and the few measures taken in this field were limited to Sanandaj, the capital of the state. In the new era of Kurdistan, it found a special place in the cultural and political programs of the government. The new situation led to the slight development of schools in this area. The acceptance or resistance to new schools varied in urban and rural areas, but there was no general opposition to the development of new schools.