تأثير وزن دستوري بر پسايندسازي در زبان فارسي

The Effect of Grammatical Weight on Postposing in Persian

هدف اين پژوهش بررسي تأثير وزن دستوري بر پسايندسازي سازه هاي مختلف در زبان فارسي معاصر گفتاري است. با اينكه زبان فارسي زباني فعل پايان است، اما در موارد متعددي برخي سازهها در جايگاه پس از فعل قرار ميگيرند و اصطلاحاً پسايند ميشوند. يكي از عواملي كه در اين جابه جايي تأثيرگذار است، وزن دستوري است. منظور از وزن دستوري تعداد كلمات درون هر سازه است. در مطالعات رده شناسي عنوان شده است كه در اكثر زبانهاي جهان گرايش كلي به قرار دادن سازه سبك قبل از سازه سنگين است كه به تسهيل در توليد و درك گفتار كمك ميكند. اما مطالعاتي نيز صورت گرفته است كه در زبانهاي فعل پاياني مانند ژاپني و كرهاي، سازه هاي سنگين پيش از سازه هاي سبك قرار ميگيرند. درواقع دو نوع رده از اين حيث در زبانهاي جهان وجود دارد. در اين پژوهش، با تكيه بر پيكره گفتاري زبان فارسي، به بررسي تأثير وزن دستوري بر سازه هاي پسايندشده در زبان فارسي پرداخته ايم. اين مطالعه نشان ميدهد در زبان فارسي، سازه هاي سنگين بيش از سازههاي سبك در جايگاه پس از فعل قرار ميگيرند. به عبارتي فارسي از اين حيث در جايگاه پس از فعل، مانند زبان‌هاي فعلپاياني همچون كرهاي و ژاپني نيست. درمورد چهار سازه مفعول غيرمستقيم، مسند، فاعل و قيد مكان، اصل سازه سنگين پس از سازه سبك ديده ميشود و البته موارد محدودي هم وجود دارد كه اين گرايش در آن‌ها رعايت نشده است.

This paper aims to investigate postposing in Modern spoken Persian. Persian is a verbfinal language; however, some constituents frequently follow the verb and appear in the post - verbal domain. Among the factors motivating this phenomenon, one of them is grammatical weight. The universal tendency proposed by typologists is the “shortbefore- long principle”; locating the heavy constituents after the light ones in order to ease the process of production and comprehension. Some studies advocate the position of long constituents before short ones in verb-final languages like Japanese and Korean. Based on the Persian spoken corpus, this research analyzes the postposed constituents according to their grammatical weight. It is observed that the heavier constituents are postposed more easily compared with the light ones; supporting the universal trend of placing heavy constituents after the light ones.