پرهيز سياستمداران ايراني از عذرخواهي راستين و توجيه فرهنگي آن: پژوهشي در كاربردشناسي زبان

Avoiding Sincere Apologies among Iranian Politicians and Its Cultural Justification: A Pragmatic Study

عذرخواهي سياسي گونه اي عذرخواهي است كه در آن سياسيون براي ترميم وجهۀ خود، برآورده ساختن مطالبۀ عموم و آرام كردن افراد آسيب ديده (از خطاها و قصوراتي كه بنا به مسئوليتشان متوجه آنان است)، اقدام به آن ميكنند. اما عذرخواهي سبك و سياق خاصي دارد. كمپف (2009) الگوها و راهكارهاي كلامي را مي شناساند كه افراد با تمسك به آنان از عذرخواهي واقعي اجتناب ميكنند؛ به‌كار بردن ابزارهاي واژگاني و نحوي خاص، محو يا كم‌رنگ نشان دادن كنندۀ كار، انكار مسئوليت، انتخاب قرباني خاص، كاستن از تعداد قربانيان، انتخاب قرباني خاص و نيز عذرخواهي به دليل بخشي از خطا يا سبك آن و ... نمونه هايي از اين راهكارهاست. با بررسي 100 نمونه عذرخواهي سياسي انعكاس‌يافتۀ رسانه هاي داخلي براساس الگوهاي كمپف (2009) اين پژوهش مدعي است كه عذرخواهي هاي سياسي در ايران صادقانه نيست، اما با افزودن عنصر فرهنگ و درنظر داشتِ نقش ترميمي عذرخواهي مي‌توان به درك بهتري از آن دست يافت. يافته هاي پژوهش حاكي از آن است كه محو يا كمرنگ كردن مسئوليت خود يا پذيرش مسئوليت بخشي از خطا ازجمله راهبردهاي اصلي مورداستفادۀ سياستمداران ايراني در طفره رفتن از عذرخواهي راستين است، اما اين عدم صداقت در ميم هاي فرهنگي جامعۀ جمعگرا، صداقت گريز و اغراق زدۀ ايراني ريشه دارد.

Political apologies, are among special type of apologies, which the politicians state to protect their own faces and to fulfill the communal need. But apologizing has its own strategies. Kempf (2009) introduces some verbal strategies such as Using lexical and syntactical means, omitting or blurring the gent, denying responsibility, selecting a specific victim, undermining the existence of the victim, and apology for a component of the offense (and not for the entire occurrence), etc. by the use of which the politicians avoid sincere apologies. Through Investigation of 100 utterances of apologies by politicians as broadcasted in the national and local media, the present article claims that these apologies are insincere. The results indicate that these insincerities have their roots in the Iranian cultural Memes of collectivism, overstating and truth avoiding.