مضامين اساسي در رويكرد نوانديشي ديني به مسائل زنان

فمينيسم اسلامي پيوند عميقي با گفتمان نوانديشي ديني دارد. نوانديشي ديني با ورود به حوزة مسائل زنان، هم به ادبيات نظري اين حوزه اعتبار علمي بخشيد و هم خود امتداد اجتماعي بيشتري يافت. نوانديشي ديني نخست احساس تعلقي به مباحث زنان نداشت. جريان‌هاي برابري‌خواهانه و فمينيستي ايراني به‌ويژه مجلۀ زنان نقش برجسته‌اي در فراهم‌سازي زمينه‌هاي ورود جريان نوانديشي ديني در مسئله‌شدگي زنان داشته‌اند. درواقع با ابتكار اين مجله، نوانديشي ديني كه شايد پيش از اين دغدغۀ مسائل زنان را به ‌صورت برجسته در كارنامۀ خود نداشت، وارد اين ميدان شد و به توليد ادبيات نظري در اين حوزه پرداخت. از همين رو چهار چهرة اصلي جريان نوانديشي، يعني محمد مجتهد شبستري، عبدالكريم سروش، مصطفي ملكيان و محسن كديور كه از دريچة بحث‌هاي معرفت‌شناختي، كلامي و فقهي به مسئله‌شدگي زنان پرداخته‌اند، انتخاب شدند و همة مصاحبه‌ها و آثار منتشرشده از آنها و در رابطه با آنها در مجلة زنان از شمارة 57 يعني از آبان 1378 و در وب‌سايت‌ها تا سال 1396 به روش تحليل محتوا و البته با رويكردي انتقادي مطالعه و واكاوي شد. نتايج پژوهش نشان‌دهندۀ چند مضمون مهم در گفتمان جريان نوانديشي ديني در رويارويي با مسئله‌شدگي زنان است كه عبارت‌اند از: عدالت عصري و امضايي بودن احكام اجتماعي (نزد شبستري)، عقل تاريخي و تكثر فهم از دين (نزد سروش)، فردگرايي اخلاقي و عقلانيت و معنويت (نزد ملكيان) و عدالت مساواتي و منفعت عقلاني (نزد كديور).