تأثير وابستگي اقتصادي به منابع طبيعي و كيفيت نهادي بر سلامت در ايران (مقايسه‌اي بين چند كشور توسعه‌يافته و درحال توسعۀ صادركنندۀ نفت)

وفور منابع طبيعي در برخي از كشورها همچون موهبت عمل كرده و منجر به افزايش رشد و توسعۀ آن‌ها شده است، اما در برخي ديگر همچون مصيبت ظاهر شده و منجر به كاهش سرمايه‌گذاري در بخش‌هايي مانند سلامت به عنوان عامل مهم رشد اقتصادي و از ديدگاه عدالت اجتماعي حقي مسلّم براي همگان شده است. مقالۀ حاضر با استفاده از روش خود‌رگرسيوني با وقفه‌هاي گسترده (ARDL) به بررسي تأثير وابستگي به درآمد نفت بر شاخص اميد به زندگي به‌عنوان شاخص سلامت در ايران طي دورۀ 13961363 مي‌پردازد. نتايج برآورد نشان‌داد كه در بلند‌مدت تأثير رانت نفت به‌عنوان شاخص وابستگي به منابع طبيعي، بر اميد به زندگي در ايران به‌صورت U معكوس بوده است. به‌عبارتي تا اندازۀ مشخصي رانت منابع نفتي اثر مثبتي بر اميد به زندگي داشته، اما با افزايش وابستگي به منابع نفتي، اين اثر منفي شده است؛ سپس براي تحليل اثر كيفيت نهادي بر ارتباط بين وابستگي به منابع نفتي و پيامد سلامت، نتايج برآورد براي ايران با سه كشور در حال توسعه با درجۀ كيفيت نهادي ضعيف شامل: عربستان‌سعودي، بحرين و كويت، و سه كشور توسعه‌يافته با درجۀ كيفيت نهادي قوي شامل: نروژ، كانادا و ايالات‌متحده آمريكا مقايسه شد. نتايج نشان داد كه در كشورهاي داراي كيفيت نهادي ضعيف، رابطۀ بين رانت نفت و اميد به زندگي همانند ايران است، اما در كشورهاي داراي كيفيت نهادي قوي، رانت نفت بر اميد به زندگي بي‌اثر بوده است؛ بنابراين درجۀ توسعه‌يافتگي و كيفيت نهادي كشور در تبديل رانت نفت به موهبت يا مصيبت مؤثر است.