بررسي يك دهه فعاليت مجله پزشكي دانشگاه علوم پزشكي تبريز به روش علم سنجي (1389-1398)

زمينه. مجلات علمي، يكي از كانال هاي ارتباط علمي ميان صاحب نظران حوزه هاي تخصصي دانش بشري و ابزاري به منظور اشاعه سريع و گسترده دستاوردهاي نوين پژوهشي محسوب مي شوند. اين مطالعه با هدف تحليل علم سنجي يك دهه فعاليت مجله پزشكي دانشگاه علوم پزشكي تبريز انجام گرفت. روش كار. پژوهش حاضر از نوع كاربردي است كه با رويكرد علم سنجي انجام گرديد. براي مصورسازي شبكه هاي همكاري و موضوعات از رويكرد تحليل شبكه هاي اجتماعي استفاده شد. جامعه آماري پژوهش شامل مقالات منتشر شده در مجله پزشكي تبريز، از سال 1389 الي 1398 بود، كه در پايگاه استنادي علوم جهان اسلام نمايه شده اند. براي گردآوري داده هاي مورد نياز، عنوان مجله در وب سايت نمايه استنادي علوم ايران در قسمت «جستجوي پيشرفته» با فيلتركردن سال هاي مورد نظر جستجو گرديد. براي تجزيه و تحليل داده ها از نرم افزارهاي بيب اكسل، يو سي آي نت، نت دراو و و.اُ.سويور براي مصور سازي شبكه ها استفاده شد. يافته ها. تعداد 794 مقاله از1947 نويسنده در مجله پزشكي تبريز منتشر شده بود. نام نويسندگان در مجموع 3111 بار در مقالات مختلف تكرار گرديده بود. متوسط تعداد نويسندگان براي هر مقاله برابر با 3/92 بود. تاثير استنادي (متوسط استناد به هر مقاله) برابر با 0/36 بود. هر مقاله به طورمتوسط 21/56 منبع ارجاع داده بود. فقط 31 مقاله از 794 مقاله منتشرشده به صورت تك نويسنده و 763 مقاله به صورت همكاري علمي بين دو يا چند پژوهشگر تاليف شده بودند. الگوي غالب نويسندگي در الگوهاي هم تأليفي، چهار نويسنده بود. بزرگ ترين شبكه هم نويسندگي شامل 92 نويسنده بود. در توصيف 794 مقاله از 2449 كليدواژه استفاده گرديده بود. اين كليدواژه ها در مجموع 3118 بار در مقالات مختلف تكرار شده بودند. كليدواژه هاي پرتكرار شامل «كودكان»، «موش صحرايي» و «پلي مورفيسم» به ترتيب با فراواني 20، 19 و 17 بودند. خوشه هاي موضوعي عبارت بودند از: «كيفيت زندگي»، «ديابت نوع 1»، «فعاليت هوازي»، «مقاومت آنتي بيوتيكي»، «سرطان پستان»، «ديابت نوع 2»، «بيماري قلب و عروق»، «آب آشاميدني» و «اضطراب و افسردگي». نتيجه گيري. نتايج اين پژوهش بيان كننده وجود وضعيت خوب همكاري هاي علمي ميان نويسندگان بر اساس الگوهاي تأليف مقالات مجله بود. همه خوشه هاي موضوعي به دست آمده از تحليل شبكه هم واژگاني كليدواژه هاي پرتكرار، با محورهاي موضوعي مجله هم راستا بودند. ميانگين استناد به هر مقاله در حدود 0/36 درصد بود، ميزان استناد به مقالات مجله وضعيت مناسبي نداشت. نمايه مجلات در پايگاه هاي بين المللي در افزايش ميزان استناد دهي به مقالات مجله تأثير مثبت دارد، لذا پيشنهاد مي شود براي افزايش رويت پذيري و ضريب تاثير مجله، نسبت به نمايه شدن آن تدابير جديدي اتخاذ گردد.