تحليل معنا در قاليچه‌‌هاي محرابي صفوي با تأكيد بر آراي ميكه بال

Analysis of Meaning in Safavid Altar Rugs Based on Mieke Bal's Views

بيان مسئله: از آنجا كه بسياري از محققان در هنرهاي سنتي قائل به‌معناي واحدي هستند، به ‌نظر مي‌رسد در اين هنرها كمتر مي‌توان اذعان به تكثير معنا داشت؛ زيرا گمان بر آن است اين هنرها بر مبناي اصولي خاص طراحي شده‌اند؛ از جملۀ اين هنرها، قاليچه‌هاي محرابي بافته ‌شده در دوره صفويه است. پژوهش‌هاي انجام ‌شده با ارجاع به نشانه‌هاي كلامي موجود در قاليچه‌ها، به كاربرد عبادي آنان اشاره دارد. در اين تحقيقات به اين مهم تأكيد شده كه از كنار هم قراردادن اجزاي مختلف در قاليچه‌ها مي‌توان به‌معناي ثابت دست يافت؛ با اين وجود، پس از بررسي قاليچه‌ها مشخص گرديد در خوانش برخي از قاليچه‌ها بخش‌هايي از متن براي دريافت معناي كلي ناديده گرفته شده است. حال سؤال اين است، كه تأكيد بر اين جزييات، چه تأثيري بر خوانش متن خواهد داشت؟ هدف: خوانش قاليچه‌هاي محرابي و تأكيد بر جزييات به‌ حاشيه رانده ‌شده هدف اين پژوهش است. روش پژوهش: قاليچه‌هاي مورد نظر در اين پژوهش با روش توصيفي‌ـ‌تحليلي و با تأكيد بر ديدگاه ميكه بال مبني بر ناف تصوير بررسي مي‌‌گردند. اطلاعات اين پژوهش به‌شيوه كتابخانه‌اي گردآوري شده است. يافته‌ها: با توجه به آراي ميكه بال، كه از جمله نظريه‌پردازان قائل به خصلت چندمعنايي در هنر است، مي‌توان به اين نتيجه رسيد كه در همه هنرهاي سنتي نمي‌توان قائل به‌معناي كلي و ثابت بود. محققان در برخي از هنرهاي سنتي مانند قاليچه‌هاي محرابي دوره صفويه براي رسيدن به‌معناي ثابت، قسمتي از متن را ناديده گرفته‌اند؛ بنابراين از آنجا كه تأكيد بر جزييات يا حتي حضور يك لكه رنگ ديده ‌نشده در تصوير توسط مخاطب مي‌تواند معنا را تغيير دهد، در فرآيند خوانش هنرهاي صناعي، سنتي و حتي ديني نيز معنا به تعويق مي‌افتد. در قاليچه‌هاي محرابي نيز مي‌توان قائل به تكثر معنا بود.

Problem Definition: Since many scholars in the traditional arts believe in a single meaning, it seems less possible to realize the duplication of meaning in these arts. Because it is thought that these arts are designed based on specific principles, among these arts are altar rugs woven in the Safavid period. The previous research conducted by referring to the verbal signs in the rugs implied the devotional operation of these rugs. In these research works, using different components in rugs to achieve a fixed meaning has been emphasized. However, after examining the rugs, it was found that parts of the text were ignored to get the general meaning in reading some of the rugs. Now the question is, "How will the emphasis on these details affect reading the text? Objective: The aim is to read the altar rugs and emphasize the marginalized details. Research Method: The rugs in this study are examined using a descriptive-analytical method, and the emphasis is on Mieke Bal's Views based on the navel of images. Results: Following the required examination and considering the views of Mieke Bal, one of the theorists who believe in the polysemous nature of art, it can be concluded that not all traditional arts can be taken for granted in general and fixed sense. In some traditional arts, such as the altar rugs of the Safavid period, researchers have neglected part of the text to achieve a fixed meaning. Therefore, since the emphasis on detail or even the presence of an unseen spot in the image by the audience can change the meaning, it is postponed in reading industrial, traditional, and even religious arts. The multiplicity of meaning can also be considered in the altar rugs.