ارتباط بين عفونت كوويد-19 و سكته مغزي ترومبوتيك: يك مرور سيستماتيك

مقدمه: عفونت كرونا ويروس 2019 (COVID19) بيماري همه‌گير و اضطراري جهاني است كه موجب تغييرات مهمي در سامانه‌هاي مربوط به مراقبت‌هاي بهداشتي شده است. مطالعات قبلي احتمال افزايش وقوع ترومبوآمبوليك، ازجمله سكته مغزي، در بيماران مبتلا به COVID19 را گزارش كرده‌اند. اين مرور سيستماتيك با هدف توصيف فراواني، ويژگي‌هاي باليني و عملكرد شناختي بيماران با سكته مغزي ترومبوز مبتلابه عفونت كوويد19 انجام‌شده است. مواد و روش‌ها: مقالات بر اساس جستجو راهبرد در نظر گرفته شده در پايگاه‌هاي داده اصلي Google Scholar، PubMed و Science Direct براي مقالات مربوطه در فاصله زماني نوامبر 2019 تا 3 جولاي 2021 انجام شد. مقالات انتخاب ‌شده بر اساس معيارهايي چون سن بيماران، زمان شروع سكته، سابقه بيماري قبلي، علائم بيماري، نشانگرهاي التهابي، داروهاي به‌ كار رفته و سرنوشت نهايي بيماران در نظر گرفته شد. يافته‌ها: از 1672 مقاله حاصل از جستجوي اوليه، 26 مقاله داراي معيارهاي ورود بودند و بنابراين در تجزيه‌وتحليل نهايي گنجانده شدند. نتايج مطالعه نشان داد كه فراواني سكته و مرگ‌ومير در افراد مسن مبتلابه عفونت كوويد19 نسبت به ساير سنين بيشتر است. با اين ‌وجود، هنگامي‌كه علائم سيستماتيك شديد باشند، افراد جوان در معرض عوارض عصبي هستند. سابقه قبلي بيماري‌هاي زمينه‌اي شدت و فراواني بيماري را افزايش داده است. شروع سكته از 2 ساعت تا 4 هفته بعد از اولين علائم ابتلا به كوويد 19 متغير بود. علاوه بر اين، علائم بيماري در مبتلايان به شكل‌هاي كم‌وبيش متنوعي ظاهر مي‌شود كه با استفاده از داروهاي سركوب‌كننده SARSCOV2، پيشگيري‌كننده و ضد لخته تا حدودي بهبود مي‌يابد. درنهايت، افزايش خطر سكته مغزي ايسكمي احتمالاً چند عاملي است و با فعال شدن مسيرهاي انعقادي و التهابي، افزايش سطوح Ddimer، پروتئين واكنشي C، ترومبين، فيبرين، ميزان رسوب گلبول‌هاي قرمز، لاكتات دهيدروژناز و لنفوپني منعكس مي‌شود. نتيجه‌گيري: اگرچه اكثر بيماران مبتلا به كوويد19 عمدتاً داراي عفونت دستگاه تنفسي هستند، اما برخي از بيماران دچار عوارض ترومبوآمبوليك وريدي و شرياني مي‌شوند كه مي‌تواند منجر به سكته مغزي شود. با اين ‌حال مطالعات بيشتري براي ارائه برآوردهاي قوي‌تر از افزايش احتمال سكته مغزي ناشي از عفونت كوويد19 و روشن كردن پاتوفيزيولوژي دقيق ارتباط SARSCOV2 با خطر سكته مغزي ترومبوزي موردنياز است.