جبران خسارت قربانيان زيست‌محيطي در فقه و حقوق بين‌الملل محيط‌ زيست

Compensation for environmental victims in international jurisprudence and international environmental law

زمينه و هدف: توجه بشر به رفاه مادي و پيشرفت اقتصادي خود، مسائل و جبران خسارت زيست‌محيطي را به يكي از مهم‌ترين دغدغه‌هاي بشري تبديل كرده است. در اين مقاله تلاش شده به بررسي جبران خسارت قربانيان زيست‌محيطي از منظر فقه و حقوق بين‌الملل پرداخته شود. مواد و روش‌ها: مقاله پيش‌رو توصيفي تحليلي بوده و با استفاده از روش كتابخانه‌اي به بررسي موضوع پرداخته است. يافته‌ها: يافته‌ها نشان مي‌دهد در فقه نيز مانند اسناد بين‌المللي، جبران خسارت قربانيان زيست‌محيطي جايگاه ويژه‌اي دارد. در فقه از قواعدي كلي چون قاعده اتلاف، قاعده تسبيب و قاعده لاضرر، ضرورت جبران خسارت قربانيان زيست‌محيطي قابل استنباط است. در حقوق بين‌الملل نيز اصل جبران خسارت قربانيان زيست‌محيطي بر پايه نظرياتي چون تقصير و خطا، در اسناد مختلف پذيرفته شده و اعاده به وضعيت سابق، پرداخت غرامت، رضايت زيانديده و تعهد به پيشگيري از مهمترين روش هاي جيران خسارت قربانيان خسارت زيست‌محيطي است. ملاحظات اخلاقي: در مراحل مختلف نگارش مقاله، اصول اخلاقي و علمي از جمله بهره‌گيري علمي و دقيق از منابع علمي رعايت شده است. نتيجه‌گيري: عدم امكان تعيين دقيق ميزان خسارت و گاها عدم امكان جبران خسارت به صورت اعاده به وضعيت سابق از چالش‌هاي فرارو در زمينه جبران خسارت قربانيان زيست‌محيطي در حقوق بين‌الملل است. جبران خسارت زيست‌محيطي بر اساس قواعد موجود مسئوليت مدني مانند تقصير، پاسخگو نبوده و لازم است هم در حقوق داخلي و هم در اسناد بين المللي به مسئوليت مطلق توجه شود.

Background and Aim: Human attention to material well-being and economic development, environmental issues and compensation has become one of the most important human concerns. In this article, an attempt has been made to examine the compensation of environmental victims from the perspective of jurisprudence and international law. Materials and Methods: This is a leading descriptive-analytical article using a library method. Findings: Findings show that in jurisprudence, compensation for environmental victims has a special place. In jurisprudence, the rule of loss, the rule of causation and the rule of no harm, the necessity of compensating the victims of the environment can be deduced. In international law, the principle of compensation for environmental victims based on theories such as fault and error, is accepted in various documents and restoration, compensation, lost consent and commitment to prevent the most important methods of environmental compensation for victims of environmental damage. Ethical considerations: In different stages of writing the article, ethical and scientific principles have been observed, including the scientific and accurate use of scientific resources. Conclusion: The impossibility of determining the exact amount of damage and sometimes the impossibility of compensation in the form of restoration to the previous situation is one of the challenges in the field of compensation for environmental victims. Compensation for environmental damage is not accountable under existing rules of civil liability, such as fault, and absolute liability needs to be addressed in both domestic law and international instruments.