معاملات كودكان در فضاي مجازي و مسئوليت اوليا با رويكرد فقه تربيتي

Children's interactions in cyberspace and the responsibility of parents with the approach of educational jurisprudence

زمينه و هدف : اصل بر شخصي بودن مسئوليت مي‌باشد؛ بدين معني كه هيچ كس بار گناهان ديگري را به دوش نمي‌كشد و هركس مسئول اعمال خويش است. با اين همه مطابق ماده 7 قانون مسئوليت مدني، هرگاه اولياء و سرپرستان قانوني در نگهداري و مواظبت از كودك دچار تقصير شوند، مسئول اَعمال زيان‌بار كودك بوده و اين مسئوليت بنا بر اطلاق، شامل معاملات منجر به زيان كودك در فضاي مجازي نيز مي‌شود. مواد و روشها : پژوهش حاضر، موردكاوي و ارزيابيِ موردي است و روش گردآوري اطلاعات نيز از طريق مدد جستن از كتب و منابع علمي موجود در كتابخانه شخصي يا عمومي ميباشد. يافته ها : مؤلّفه هاي خاص فضاي مجازي و سهولت ارتكاب معاملات منجر به غبن فاحش از جانب كودك در فضاي مجازي، اقتضاي درنظر گرفتن مسئوليت محض يا مسئوليت مطلق را براي اولياء كودك دارد كه نظام حقوقي ايران برخلاف نظام حقوقي آمريكا هنوز به اين سمت، گرايش پيدا ننموده است نتيجه گيري : با توجّه به لزوم در نظر گرفتن مسئوليت براي اولياء و سرپرستان قانوني (و نه خود كودك) در قبال معاملات انجام گرفته توسط وي در فضاي مجازي، به نظر ميرسد مسئوليت مزبور، از نظر اثر تربيتي، نوعي ضمانت اجرا در راستاي ايفاي بهينه نهاد خانواده تلقي ميشود. از نقطه نظر فقهي نيز اين امر، استثنايي بر مفاد قاعده «وزر» و اصل شخصي بودن مسئوليت است و از نقطه نظر حقوقي، نقطه آغازي بر عبور قانونگذار از نظريه كلاسيك تقصير و پذيرش تدريجيِ مسئوليت محض يا مطلق براي اولياء كودك قلمداد مي گردد.

Background and Aim: The principle is on personal responsibility; This means that no one bears the burden of other sins and everyone is responsible for their own actions. However, according to Article 7 of the Civil Liability Law, whenever the parents and legal guardians are at fault in the care and custody of the child, they are liable for the harmful acts of the child, and this liability also includes transactions that result in harm to the child in cyberspace. Findings: The specific components of cyberspace and the ease of conducting transactions leading to gross fraud by the child in cyberspace, require pure or absolute responsibility for the parents of the child that the Iranian legal system, unlike the American legal system, still tends to this direction. Has not found. Ethical considerations:preserving the originality of texts and fidelity in speech quoting, as the most important ethical requirements, have been considered by the authors. Conclusion: Given the need to consider liability for parents and legal guardians (and not the child himself) for transactions made by him in cyberspace, this liability seems as a kind of performance guarantee in order to perform the family institution optimally. From a jurisprudential point of view, this is an exception to the provisions of the rule of "Burden" and the principle of personal responsibility, and from a legal point of view, the legislator begins to move from the classical theory of fault and gradually accept pure or absolute responsibility for the child's parents.