كليدواژه :
الگوهاي نقشه اي , ايران , فرافت دما , گرماي فرين , نمايه ي انحراف بهنجار شده دما
چكيده فارسي :
هدف اين پژوهش، بررسي الگوهاي فرارفت دماي لايه‌هاي سطحي در روزهاي همراه با رخداد گرماهاي فرين ايران ميباشد. براي انجام اين كار، از پايگاه داده اسفزاري كه بر پايه دادههاي ميانگين دماي روزانه 663 ايستگاه همديد و اقليمي كشور از 1/1/1340 تا 11/10/1383 تهيه شده است، استفاده شد. دادههاي دما، مؤلفه باد نصف النهاري و مؤلفه باد مداري، ارتفاع ژئوپتانسيل و فشار تراز دريا نيز در همين بازه زماني در تلاقي‌هاي 2/5 درجه از مجموعه دادههاي بازسازي شده پايگاه NCEP/NCAR فراهم گرديد. ابتدا با استفاده از نمايه انحراف بهنجار شده دما (NTD) روزهاي همراه با گرماي فرين مشخص شد. سپس براساس بزرگي و گستره رويدادها، دادهها مرتب و 264 روز اول كه نمايه انحراف بهنجار شده دما بيش از 2 درجه سانتي‌گراد بود ()، به‌عنوان نمونه گرمترين و فراگيرترين روزها انتخاب و مورد بررسي قرار گرفت. الگوهاي فرارفت در 3 تراز 1000، 925 و 850 هكتوپاسكال نيز به همراه نقشه‌هاي انحراف بهنجار شدهي دماي ايران طي دوره مورد بررسي محاسبه و ترسيم شد. بررسي الگوي نقشهاي فرارفت در هر 3 تراز گوياي فرارفت گرم جنوبي و غربي به سوي ايران بود. پس از بررسي‌هاي صورت گرفته بر روي ارتفاع ژئوپتانسيل تراز 500 هكتوپاسكال، مقادير فشار تراز دريا، نقشه‌هاي فرارفت دما و نقشه‌هاي ناهنجاري دمايي ايران در روزهاي گرم فرين مشخص شد كه قرارگيري كشور در زير نيمه شرقي ناوه وهمينطور در زير محور تاوه بالايي، گسترش پر فشار در سطح زمين ايران واستقرار كم فشار بر سطح زمين كشورهاي غربي و جنوبي منجر به برقراري جريانات جنوبي و غربي و رويداد اين پديده‌هاي فرين گرم بوده است.
چكيده لاتين :
The purpose of this study is to investigate the patterns of temperature subsidence of surface layers in the days associated with the occurrence of extremely warm temperatures in Iran. To do this, the Asfzari database was used which was prepared based on the mean daily temperature data of 663 synoptic and climatic stations of the country from begging from March 21st, 1961 ending on Jan 1st, 2004. Temperature data, meridional wind component and orbital component, geopotential height, and sea level pressure were also provided in the same time period at 2.5 ° intersections from the reconstructed data set of the NCEP / NCAR database. First, the days with extreme warm temperatures were determined using the normalized temperature deviation index (NTD). Then, based on the magnitude and area of the events, the data were sorted and the first 264 days, when the normalized deviation index was more than 2 ° C (), were selected as the sample of the warmest and most pervasive days. Advection patterns were calculated and plotted at 3 levels of 1000, 925, and 850 hPa along with normalized temperature deviation maps of Iran during the study period. The study of the advection map pattern in all 3 levels showed warm south and west advection towards Iran. After surveys on the geopotential altitude of 500 hPa, sea level pressure values, temperature subsidence maps, and temperature anomaly maps of Iran in the warm days of extremely warm temperatures, it was found that the country is located below the eastern half of the river and below the upper vorticity axis. High pressure on the ground of Iran and low pressure on the ground of western and southern countries has led to the establishment of southern and western currents and the occurrence of these extreme warm temperatures phenomena.
