تأثير رانت خواري بر اقتصاد با رويكرد فقهي

The effect of rent-seeking on economics with a jurisprudential approach

زمينه و هدف: رانت‌خواري يكي از جلوه‌هاي فساد است كه آثار آن در حوزه اقتصاد بسيار قابل توجه است. پژوهش حاضر درصدد است تا به بررسي تأثير رانت خواري بر اقتصاد از منظر فقهي بپردازد. مواد و روش ها: روش مورد استفاده در پژوهش حاضر، تحليل محتواي كيفري و مراجعه به متون فقهي، اسناد حقوقي، مقالات و تحقيقات نگاشته شده در اين زمينه است. يافته‌ها: رانت خواري داراي انواعي از رانت اطلاعاتي، اقتصادي، سياسي، اجتماعي، آموزشي، قضايي و امنيتي است و به دليل دسترسي ايجاد كردن براي عده‌اي و محروم ماندن عده‌اي ديگر، از مظاهر ظلم و فساد است. در فقه، رانت‌خواري عملي قبيح و حرام اعلام شده است. ملاحظات اخلاقي: پژوهش حاضر با مبنا قرار دادن اصول اخلاقي در ارجاع دهي و استفاده از منابع فقهي و متون دست اول نگارش شده است. نتيجه گيري: شكوفايي اقتصادي نيازمند كار و تلاش مولد و دوري از روش‌هايي است كه باعث دسترسي عده‌اي به منافع و محروم ماندن عده‌اي ديگر شود. از اين جهت، رانت باعث نابرابري، ظلم و ستم و همچنين شكل‌گيري باندهاي مافيايي ثروت و قدرت مي‌شود. فقه اسلامي مخالف ثروت‌اندوزي نامشروع از جمله رانت‌خواري است.

Background and Aim: Rent-seeking is one of the manifestations of corruption, the effects of which are very significant in the field of economics. The present study seeks to investigate the effect of rent-seeking on economics from a jurisprudential perspective. Materials and Methods: The method used in the present study is the analysis of criminal content and reference to jurisprudential texts, legal documents, articles and research written in this field. Findings: Bribery has a variety of information, economic, political, social, educational, judicial and security rents and is a manifestation of oppression and corruption due to providing access to some and depriving others. In jurisprudence, practical rent-seeking has been declared ugly and forbidden. Ethical considerations: The present study has been written based on ethical principles in referring to and using jurisprudential sources and first-hand texts. Conclusion: Economic prosperity requires productive work and effort and avoidance of methods that allow some to access the benefits and deprive others. For this reason, rent causes inequality, oppression, as well as the formation of mafia gangs of wealth and power. Islamic jurisprudence opposes illegitimate amassing wealth, including rent-seeking.