مقايسه خودكارآمدي تحصيلي در نيمرخ‌هاي مختلف انگيزشي: تحليل مبتني بر شخص

Comparing of Academic Self-efficacy in Different Profiles of Student’s Motivation: A Person-Centered Analysis

عوامل زيادي مثل انگيزش، خودكارآمدي مي‌توانند بر يادگيري دانش­آموزان تأثير بگذارند. در اين ‌باره، شواهد نشان داده كه انگيزش يكي از عوامل مؤثر و مهم در بهبود عملكرد دانش­آموزان است. پژوهش حاضر با هدف شناسايي نيمرخ انگيزشي دانش­آموزان با استفاده از تحليل مبتني بر شخص و مقايسه‌ خودكارآمدي تحصيلي با توجه به اين نيمرخ‌ها انجام‌گرفته است. اين پژوهش يك مطالعه توصيفي- علي مقايسه‌اي است. حجم نمونه شامل تعداد 211 نفر از جامعه آماري دانش‌آموز مقطع متوسطه دوره دوم بود كه به روش نمونه‌گيري خوشه‌اي تصادفي چندمرحله‌اي انتخاب شدند و مقياس جهت‌گيري اهداف پيشرفت اليوت و مك گرگور (2001) و خودكارآمدي تحصيلي جينكس و مورگان (1999) را تكميل نمودند. براي تحليل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS از روش تحليل خوشه‌اي، تحليل واريانس چند متغيري و آزمون تعقيبي توكي بهره گرفته شد. بر اساس نتايج حاصل از تحليل خوشه‌اي، چهار خوشه انگيزش براي دانش آموزان به دست آمد: 13/2 درصد در خوشه‌ بي انگيزشي، 28/3 درصد در خوشه‌ انگيزش سه گانه، 19/6 درصد در خوشه‌ تبحرگرا-عملكردگرا و 38/8 درصد خوشه‌ انگيزش چندگانه قرار گرفتند. خودكارآمدي تحصيلي خوشه‌ بي انگيزشي (85/05=M)، كمتر از خوشه انگيزش سه گانه (90/53=M) بود، و بالاترين ميانگين مربوط به خوشه‌هاي تبحرگرا-عملكردگرا (94/03=M) و انگيزش چندگانه (95/8=M) بود. يافته‌هاي به‌دست‌آمده مي‌تواند به مسئولين حوزه آموزش كمك نمايد تا با طراحي برنامه‌هاي مداخله‌اي تربيتي در ارتقا و يا حفظ انگيزش دانش­آموزان، در طول سال‌هاي تحصيلي اقدامات مؤثري را انجام دهند.

Different factors such as motivation and self-efficacy can affect the students learning activity. Therefore, educational research has shown that motivation is one of the essential factors for the improvement of student performances. Using a person-oriented approach, the present study aimed to determine the motivational profiles (clusters) of students and to compare their academic self-efficacy considering these profiles. This study was conducted with a comparative-descriptive method. The participants were 211 high school students eighth and ninth grade who completed the Achievement Goal Questionnaire and Academic self-efficacy Questionnaire. The criterion for academic achievement was students’ total average in the Last year. The methods of cluster analysis and multiple analysis of variances were used for data analysis using SPSS software. Cluster analysis revealed four motivational profiles for the students: 12/7% of the subjects were placed in the without motivation cluster, 35/2% were placed in the triple motivation cluster, 19/6% were placed in the mastery goal orientation- performance goal orientation, and 38% were placed in multiple motivation cluster. The academic self-efficacy of without motivation cluster was lower than the other clusters (p<0.001). The findings of this study will help those involved in the field of education make effective attempts by planning helpful educational program, so promote the students’ learning motivations, during the academic years.