كليدواژه :
اراضي كشاورزي , بحران‌هاي اكولوژيك , ماهواره لندست , مدل LCM , مديريت اراضي
چكيده فارسي :
پديده تغيير كاربري اراضي از مخاطرات محيطي و بحران‌هاي اكولوژيكي است كه امروزه بشر با آن روبرو است. اطلاع از نسبت كاربري‌ها و نحوه تغييرات آن در گذر زمان يكي از مهمترين موارد در برنامه‌ريزي‌ها مديريتي است. هدف از اين پژوهش، آشكارسازي تغييرات كاربري اراضي حوزه آبخيز جيرفت در مقاطع زماني 1997، 2008 و 2018 ميلادي و پيش‌بيني آن در سال 2040 ميلادي است. براي اين منظور، تصاوير ماهواره‌اي لندست سنجنده TM و OLI در هر يك از مقاطع زماني تهيه شد و در محيط نرم‌افزار ENVI، از نظر اتمسفري و راديومتريكي تصحيح شد. در گام بعد، تركيب كاذب رنگي و همچنين، نقشه شاخص پوشش گياهي NDVI براي هر يك از سال‌هاي مزبور تهيه شد. سپس، با استفاده از طبقه‌بندي نظارت شده و روش بيشينه احتمال، نقشه‌هاي كاربري اراضي هر يك از مقاطع زماني به‌دست آمد. در ادامه، نقشه‌هاي كاربري اراضي به‌دست آمده به فرمت مناسب مدل LCM تبديل شد و تغييرات كاربري اراضي مورد تحليل قرار گرفت. در نهايت، با استفاده از زنجيره ماركوف و نرم‌افزار IDRISI، كاربري اراضي سال 2040 ميلادي پيش‌بيني شد. نتايج پژوهش نشان داد كه استخراج نقشه‌هاي كاربري اراضي با استفاده از طبقه‌بندي نظارت شده با ضريب كاپاي بيش از 0.76 در هر يك از تصاوير، دقت قابل قبولي داشته است. بررسي تغييرات كاربري اراضي در حوزه آبخيز جيرفت نشان داد، بين سال‌هاي 1997 تا 2018 ميلادي مناطق شهري (169.5 درصد)، اراضي كشاورزي (6.8 درصد)، شورهزارها و اراضي باير (119.8 درصد) افزايش و اراضي جنگلي (32.8 درصد) كاهش يافته است و پيش‌بيني مي‌شود كه با ادامه روند مديريت فعلي، مناطق شهري و اراضي كشاورزي و اراضي باير در دوره آتي افزايش و اراضي جنگلي و باغي كاهش يابند كه نيازمند تمهيدات مناسب مديريتي با رعايت توان بوم‌شناختي سرزمين و توجه به اصول توسعه پايدار در اين ناحيه خواهد بود.
چكيده لاتين :
Today, land use change is considered as a challenge of environmental issues and known as an ecological problem. Land use changing is one of the most important parameters in planning over time. The purpose of this study is to detect land use changes in the Jiroft Basin in the years 1997, 2008, and 2018 and it’s predicting in 2040. For this, Landsat images were collected and the preprocessing steps, including atmospheric and radiometric corrections, were done by ENVI software. A false-color combination, as well as an NDVI vegetation index map, were prepared for these years. Land use maps were prepared by supervised classification using maximum likelihood algorithm. The land use changes evaluated by Land Change Modeler (LCM) in these periods. Finally, land use map for 2040 was predicted by the Markov chain and IDRISI software. According to the Kappa index, the exported maps showed an acceptable accuracy (>0.76). Land use changes between 2008 and 2018 showed that the urban areas, agricultural lands, gardens, salty lands, and barren area were increased, but rangelands and forests were decreased. In the coming years, it is expected that with the current management method, the urban areas, agriculture and barren area will increase, while forest, gardens, and rangeland areas will decrease. To reduce the land use change effects, it is recommended to act according to sustainable development by notice to the ecological potential of the land.
