كليدواژه :
مسئوليت مدني , ضمان مالي , خسارت معنوي , مسئوليت قراردادي و قهري , مسئوليت كيفري
چكيده فارسي :
با وجود توسعه و رواج واژه مسئوليت مدني در حقوق ايران، در مورد مفهوم و قلمرو آن سؤالات جدي مطرح است. در حقوق سنتي و فقه ما احكام و قواعد متفاوتي در مورد ايراد خسارت جاني و مالي به غير در قالب قاعده اتلاف، ضمان ديه، غصب، مزاحمت مطرح بوده است. شرايط ايجاد ضمان و آثار آن در هر يك از اين مباحث مستقل و متفاوت از ديگري بوده است. ولي حقوق مسئوليت مدني، به معناي نوين و منسجم امروزي، داراي احكام، قواعد و شرايطي كلي و منسجم است. درواقع حقوق مسئوليت مدني، به عنوان تأسيس حقوقي مستقل، به تمام مباحث و مصاديق جبران خسارت، به صورت يكجا و سازمان يافته مي‌پردازد و حتي مواردي نظير تكليف به پرداخت و جبران خسارت معنوي را، كه در فقه اسلامي جايگاه چنداني ندارد، در چارچوب اين مباحث و شرايط كلي در بر مي‌گيرد. با توجه به حاكميت فقه اسلامي بر حقوق جديد ايران پس از انقلاب اسلامي، لازم است كه حقوق مسئوليت مدني به نحوي تعريف شود و ارتباط آن با احكام و ابواب فقهي به نحوي تبيين و مشخص گردد كه موجب سوءتعبير و ناهماهنگي با احكام فقهي و برداشت اشتباه از فقه اسلامي نگردد. اين مقاله در صدد انجام اين مهم است.
چكيده لاتين :
Despite the development and prevalence of the term “civil liability” in Iranian law, some serious questions exist or remain concerning its meaning and domain. In our traditional law and jurisprudence, there have been various decrees and rules about infliction of corporal and financial damages to a third party in the forms of the rule of destruction, blood money, guarantee, usurpation, and nuisance. In each of these subjects, the conditions for creating liability and its effects are independent and different from the others. However, the civil liability law, in its modern and coherent meaning, has general and coherent decrees, rules and conditions. In fact, the civil liability law, as an independent legal institution, deals with all the topics and instances of compensation in a unified and organized manner. Even in certain cases, such as the obligation to make a payment and compensation of moral damages, that do not occupie a significant position in Islamic jurisprudence, are included within the framework of these general topics and conditions.Considering the sovereignty of Islamic jurisprudence over the modern Iranian law following the Islamic Revolution, it is necessary to define the civil liability law and determine its connection to the jurisprudential decrees and sections in a manner that it does not lead to misinterpretation and disharmony with jurisprudential decrees and misunderstanding of Islamic jurisprudence. This article tries to deal with this important issue.This article tries to deal with this important issue.
