فرا تحليل كيفي روش و نتايج پژوهش‌هاي مرتبط با بازارچه‌هاي مرزي در ايران

The Meta-Qualitative Analysis of the Methodology and the Research Findings on Border Markets in Iran

مناطق مرزي در مقايسه با مناطق مركزي كشورها از انزواي جغرافيايي، دوري از قطب­هاي رشد اقتصادي، صنعتي، قرارگرفتن در حاشيه و همچنين توسعه‌نيافتگي در ابعاد اجتماعي، سياسي، اقتصادي و فرهنگي رنج مي­برند. دولت­ها براي كاهش اين نقاط ضعف به دنبال احداث بازارچة مرزي برآمده­اند. بازارچة مرزي به دليل تماس اين مناطق با محيط خارجي سبب گسترش مبادلات و پيوندهاي فضايي در دو سوي مرزها و كاهش آسيب­پذيري و تهديدات مختلف در اين مناطق شده است؛ بنابراين توجه به بازارچة مرزي از سوي صاحب‌نظران علوم مختلف از اهميت وافري برخوردار شده است. به‌گونه‌اي كه تحقيقات گسترده­اي در اين زمينه براي بررسي ويژگي­ها و ابعاد اين بازارچه­ ها صورت‌گرفته است. اين مقاله با رويكرد فرا تحليل به بررسي مقالات و پايان‌نامه‌هاي منتشرشده به زبان فارسي تا سال 1398 پرداخته است. فراتحليل به‌عنوان روشي براي تجميع نتايج پژوهش­هاي پراكنده در دستيابي به ديدگاهي نوين براي گسترش دانش بشري مورد استفاده قرار مي­گيرد. ازاين‌رو، يافته­ هاي تحقيق نشان مي­دهد عوامل گردشگري، توسعة اقتصادي - اجتماعي، اقتصادي - كالبدي، سياسي - امنيتي، توسعة پايدار منطقه­اي، استفاده از شاخص­هاي تركيبي، نقطة قوت پژوهش­هاي مورد بررسي است و عدم توجه به توسعه‌يافتگي مناطق، توجه وافر به بعد امنيتي مناطق مرزي و در روش تحقيق عدم انعكاس روايي و پايايي ابزار مورد سنجش، از نقاط ضعف پژوهش­ها محسوب مي­گردد. از سويي ديگر، تمامي تحقيقات تنها به‌صورت نظري به موضوع پرداخته­ اند و تاكنون ديدگاه كاربردي از سوي صاحب‌نظران براي تقويت بازارچة مرزي در سطح ملي ارائه نگرديده است.

Border regions have some characteristics such as geographic isolation, distance from the poles of economic, industrial growth, marginalization as well as underdeveloped social, political, economic and cultural dimensions compared to the central regions of countries. One of the ways to develop and regulate these areas is the construction of border markets by governments. Due to the contact of these areas with the external environment, border markets have caused spatial exchanges and links across borders and have reduced vulnerability and threats in these areas. Therefore, the attention to the cross-border market has been of great importance to scholars of various sciences. Extensive research has been done to investigate the characteristics and dimensions of these markets. This article is a meta-analysis approach to review articles and theses published in Pesion until 2018. Meta-analysis is used as a way to integrate the results of diffuse research into a new perspective for the development of human knowledge. Therefore, the findings of the study show that tourism, socio-economic development, economic-physical, political-security, regional sustainable development of the use of composite indicators are the strengths of the research, whereas lack of attention, the development of the areas, the increasing attention to the security aspects of the border areas, and the lack of reflective validity and reliability of the research method are the weaknesses of the research. As all research has only been theoretically concerned; therefore, no practical view has been put forward by experts to strengthen the national border market.