تحليلي بر مولفه هاي بنيادين حقوقي در مقررات شهرسازي كشورهاي پيشرو

An Analysis of the Fundamental Legal Components in the Urban Planning Regulations of Leading Countries

قوانين و مقررات شهرسازي به عنوان نرم‌افزارهاي كنترل و مديريت توسعه‌ي شهري، نقش مهمي در هدايت كالبدي و عملكردي شهرها به منظور ايجاد محيط مطلوب زندگي براي شهروندان مطرح هستند. قوانين و مقررات شهرسازي بر اساس سرشت حقوقي خود بايد داراي مباني و رويكردهاي روشن به ويژه در حوزه‌ي حقوق عمومي باشند تا از مشروعيت قانوني و مقبوليت اجتماعي برخوردار بوده و بتوانند از كارايي لازم برخوردار شوند. در اين مطالعه تلاش گرديده است تا با مطالعه‌ي زمينه‌ها و ملاحظات حقوقي قوانين و مقررات شهرسازي در نمونه‌هايي از كشورهاي توسعه يافته شامل آمريكا، فرانسه، انگلستان، آلمان و برخي كشورهاي اروپاي شمالي، محورها و پايه‌هاي اصلي حقوقي- قانوني جهت دهنده به قوانين و مقررات شهرسازي در اين كشورها شناخته شود. اين شناخت امكان درس‌آموزي از جنبه‌هاي حقوقي عملي قوانين و مقررات شهرسازي نظام‌هاي توسعه يافته و بهره‌گيري از آن‌ها در نظام‌هاي در حال توسعه، نظير ايران را فراهم خواهد آورد. نتايج مطالعه نشان مي‌دهد چهار محور اصلي شامل «نگاه حقوقي به قوانين و مقررات شهرسازي در مقياس قانون اساسي يا قوانين مصوب پارلمان»، «توجه‌ي ويژه به صيانت از حريم حقوق عمومي در شهرسازي»، «الزام قانوني به بهره‌گيري از نقش مشاركتي موثر مردم در فرايند قانونگذاري شهرسازي» و «تمهيد جدي مكانيزم‌هاي پيگرد قضايي در تخلفات شهرسازي به عنوان عامل مهم بازدارنده» محورهاي اصلي در لايه‌ي حقوقي قوانين و مقررات كشورهاي مورد مطالعه را تشكيل مي‌دهند. لازم به يادآوري است در اين مطالعه از روش «توصيفي- تحليلي» و نيز روش «استدلال منطقي» بهره گرفته شده است.

The rules and regulations of urban development as control and management software of urban development play an important role in guiding the physical and functional aspects of cities in order to create a favorable living environment for citizens. Based on their legal nature, urban planning laws and regulations should have clear foundations and approaches, especially in the field of public law, so that they have legal legitimacy and social acceptability and can enjoy the necessary efficiency. In this study, an attempt has been made to study the contexts and legal considerations of urban planning laws and regulations in examples of developed countries including America, France, England, Germany and some Northern European countries, in order to identify the main legal-lawful axes and foundations that guide the laws and regulations of urban planning in these countries. This recognition will provide the possibility of learning lessons from the practical legal aspects of urban planning laws and regulations of developed systems and using them in developing systems, such as Iran. The results of the study show that the four main axes including "a legal view of the laws and regulations of urban development on the scale of the constitution or laws approved by the parliament", "special attention to the protection of public rights in urban development", "legal obligation to take advantage of the effective participatory role of the people in the process of urban planning legislation" and "serious provision of prosecution mechanisms in urban planning violations as an important deterrent" form the main axes in the legal layer of the laws and regulations of the studied countries. It should be noted that the "descriptive-analytical" method and the "logical reasoning" method were used in this study.