الگوهاي معماري پايدار مسكن بومي اقليم گرم و خشك و سرد با معيار تناسبات كالبدي (نمونه موردي: ميان اقليم BW و Ds)

Sustainable architectural patterns of vernacular housing in Cold and Hot Arid Climate whith physical Proportion criteria (case study: BW, Ds climate)

امروزه كره زمين با مشكل جدي آلودگي هوا مواجه است، يكي از نتايج آن پديده گرم شدن كره زمين است. فاكتورهاي مهم آلودگي هوا خصوصاً در محيط‌هاي شهري، اتومبيل و ساختمان‌هاي مسكوني هستند. بنابراين اگر ساختمان‌هاي مسكوني كه به عنوان بخشي از مصرف‌كنندگان اين انرژي هستند، ميزان مصرف انرژي را كاهش دهند، آلودگي هوا كاهش مي‌يابد. يكي از جلوه‌هاي معماري پايدار، معماري سنتي ايران است كه با انتخاب درست تناسبات و جهت‌گيري‌ها، سعي در حركت به سمت معماري پايدار داشته است. اين تحقيق به دنبال بررسي چگونگي تطبيق معماري و اقليم در اقليم خشك و چگونگي توجه به شرايط آب و هوايي در ايجاد خانه‌هاي مورد نظر براي ايجاد آسايش مطلوب و كاهش مصرف انرژي بوده است. در راستاي دستيابي به اين اهداف ، شهرهايي از ميان اقليم BW , Ds انتخاب شدند و سپس از هركدام، دو خانه به عنوان نمونه‌هاي مطالعاتي جهت تحليل انتخاب گرديده كه بر اساس معيار تناسبات كالبدي مورد تحليل قرار گرفته اند. در نهايت بررسي‌ها نشان داد كه از نظر ويژگي‌هاي كالبدي در اقليم سرد و خشك، فرم حياط به شكل مربع و با ميانگين تناسب طول به عرض حياط 1.11 بوده اما در اقليم گرم‌و‌خشك فرم حياط مستطيل و با ميانگين تناسب طول به عرض حياط 1.31 مي‌باشد. در اقليم سرد‌و‌خشك، توده‌هاي ساختماني در 3طرف، اما در اقليم گرم‌و‌خشك توده‌ها در 4طرف حياط شكل گرفته‌اند. جهت كشيدگي حياط در اقليم سرد‌و‌خشك در خانه‌ها متفاوت بود اما در اقليم گرم‌و‌خشك جهت كشيدگي شمالي-جنوبي مي‌باشد. ميانگين نسبت فضاي باز به فضاي بسته در اقليم سرد و خشك 37% و در اقليم گرم و خشك، 29% مي‌باشد كه اين امر لزوم اختصاص فضاهاي باز بيشتر در اقليم سرد و خشك نسبت به اقليم گرم و خشك را آشكار مي‌سازد. همچنين از نظر ويژگي‌هاي كالبدي نيز مي‌توان گفت هر دو اقليم داراي شباهت هستند؛ بدين شكل كه بيشترين مساحت نما و بازشو به نماي جنوبي و كمترين سطح و بازشو به نماي غربي تعلق دارد. استفاده از اين الگوها مي تواند فضا را به عنوان تأمين كننده‌ي آسايش ساكنين و كاهش مصرف انرژي سوق دهد به طوريكه مي توان از طريق تأمين معيار تناسبات كالبدي، در كنار ساير معيارهاي معماري پايدار، بومي‌پذيري و پايداري را افزايش داده و گامي در جهت ارتقاي ميزان بومي‌پذيري برداشت.

Today, the planet is facing a serious problem of air pollution, one of the results of which is the phenomenon of global warming. Important factors are air pollution, especially in urban environments, cars and residential buildings. Therefore, air pollution will be reduced if the residential buildings that are part of the consumers of this energy reduce the amount of energy consumption. One of the manifestations of sustainable architecture is the traditional architecture of Iran, which has tried to move towards sustainable architecture by choosing the right proportions and orientations. This study sought to investigate how architecture and climate adaptation in arid climates and how to pay attention to climatic conditions in creating the desired homes to create optimal comfort and reduce energy consumption. In order to achieve these goals, cities were selected from the climate of BW, Ds, and then from each of them, two houses were selected as study samples for analysis, which were analyzed based on physical fit criteria. Finally, studies showed that in terms of physical characteristics in cold and dry climates, the courtyard form is square with an average length-to-width ratio of 1.11, but in hot and dry climates the courtyard form is rectangular with an average length-to-width ratio of 1.31. In cold and dry climate, building masses are formed on 3 sides, but in hot and dry climate, masses are formed on 4 sides of the yard. The direction of the yard was different in cold and dry climate in houses, but in hot and dry climate it is north-south. The average ratio of open space to closed space in cold and dry climate is 37% and in hot and dry climate is 29%, which highlights the need to allocate more open spaces in cold and dry climate than hot and dry climate. It can also be said that both climates are similar in terms of physical characteristics; Thus, the highest area of ​​the facade and opening belongs to the southern facade and the lowest level and opening belongs to the western facade. The use of these patterns can lead the space as a provider of comfort for residents and reduce energy consumption, so that by providing physical fit, along with other criteria of sustainable architecture, localization and sustainability can be increased and a step to improve the rate. Indigenousness of harvest.