حق بر مجازات نامتناسب نشدن در مرحله اجراي كيفر حبس در پرتو آراي دادگاه اروپايي حقوق بشر

The right not to be disproportionate punished during the execution of imprisonment in the light of the rulings of the European Court of Human Rights

زمينه و هدف: حق بر مجازات‌نشدن از جمله حقوق تازه متولدشده در بُعد رابطه ميان شهروندان با حاكميت است. حق مزبور در هيچ‌ يك از مواد كنوانسيون اروپايي حقوق بشر مورد اشاره قرار نگرفته است؛ لكن، كنكاش درباره آراي صادره از دادگاه اروپايي حقوق بشر حاكي از آن است كه اين حق، از نگاه دادرسان به دور نمانده است. يكي از گذرگاه‌هاي حق اخير، آراي مرتبط با كيفر حبس است. بدين‌لحاظ بر خلاف ديدگاه رايج، حق بر مجازات‌نشدن صرفاً به مرحله تعيين كيفر و ممنوعيت صدور كيفرهاي كرامت‌ستيز و يا پيش از آن و اصل حدأقلي‌بودن مجازات اختصاص ندارد؛ بلكه فراتر از آن، حق مذكور در مرحله اجراي كيفر نيز پابرجا بوده و به صورت حق بر مجازات‌ نامتناسب‌نشدن جلوه‌گري مي‌كند. روش شناسي: پژوهش حاضر از نظر گردآوري اطلاعات با روش اسنادي و مطالعه آراي دادگاه اروپايي حقوق بشر انجام پذيرفته و اطلاعات به‌دست آمده به صورت توصيفي- تحليلي تجزيه و تحليل شده است. يافته‌ها و نتيجه‌گيري: نتايج پژوهش حاكي از آنست كه هرگونه تحميل درد و رنج نامتناسب و غيرضروري و هرگونه تحديد غيرقانوني و غيرمنطقي حقوق بنيادين بزه‌كار زنداني در مرحله اجراي كيفر حبس در اشكال گوناگون جسمي و روحي، به مثابه نقض حق ياد شده و ضمان‌آور براي حاكميت‌ها مي‌باشد؛ زيرا تبديل انسان مجرم به موجودي ايستا و بي‌هدف در تضاد با بزرگترين هدف حبس يعني توان‌بخشي و جامعه‌پذيرسازي دوباره مجرمان قرار دارد.

Field and Aims: The right not to be punished is one of the new rights in the relationship between citizens and the government. This right is not mentioned in any of the articles of the ECHR; however, an examination of the rulings of the European Court of Human Rights shows that this right has not gone unnoticed by judges. One of the manifestations of the recent right is the verdicts related to imprisonment. Thus, contrary to popular belief, the right not to be punished is not limited to the stage of sentencing and the prohibition of the imposition of dignified or earlier punishments and the principle that the punishment is minimal; beyond that, the right remains in place during the execution of the sentence. Methodology: The present study was conducted in terms of data collection by documentary method and study of the Jurisprudence of the European Court of Human Rights and the obtained information was analyzed by descriptively-analytically method. Findings and Conclusion: The present study has reached the conclusion that any imposition of disproportionate and unnecessary suffering and any illegal and irrational restriction of the basic rights of a prisoner offender during the execution of imprisonment in various physical and mental forms is a violation of this right. an‎d is a guarantor for governments; because the transformation of a criminal human being into a static and aimless being is in conflict with the greatest goal of imprisonment, namely, rehabilitation and socialization of criminals.