پديد آورندگان :
رﺣﯿﻤﯽ، زﮐﯿﻪ داﻧﺸﮕﺎه ﺑﺠﻨﻮرد - داﻧﺸﮑﺪه ﻋﻠﻮم اﻧﺴﺎﻧﯽ , ﺑﺎﺑﮑﯽ، روح اﻟﻪ داﻧﺸﮕﺎه ﺑﺠﻨﻮرد - داﻧﺸﮑﺪه ﻋﻠﻮم اﻧﺴﺎﻧﯽ , ﻋﻔﺘﯽ، ﻣﻬﻨﺎز داﻧﺸﮕﺎه ﺑﺠﻨﻮرد - داﻧﺸﮑﺪه ﻋﻠﻮم اﻧﺴﺎﻧﯽ
كليدواژه :
مخارج بهداشتي , شاخص توسعه انساني , مدل پانل ديتا , سطح درآمد
چكيده فارسي :
زمينه و هدفدر دهه هاي اخير، شاخص توسعه انساني به يكي از كاربردي ترين شاخص ها براي اندازه گيري سطح توسعه كشورها تبديل شده است. عوامل متعددي بر شاخص توسعه انساني موثر مي باشند، از جمله اين عوامل مخارج بهداشتي است كه در كنار نيروي انساني و سرمايه فيزيكي موجب افزايش توسعه انساني مي شود. هدف از مطالعه حاضر بررسي اثر هزينه هاي سلامت بر شاخص توسعه انساني براي دوره زماني 18-2005 بوده است.
روش پژوهش
مطالعه حاضر به بررسي تاثير هزينه هاي سلامت بر شاخص توسعه انساني در كشورهاي مختلف پرداخته است و جامعه مورد بررسي، 187 كشور با 3 نوع تقسيم بندي (قاره اي، نفتي و توزيع درآمد) بود. داده هاي مورد استفاده از بانك جهاني گردآوري شده اند و روش تجزيه و تحليل آن ها به كمك رگرسيون پانل ديتا يا همان داده هاي تركيبي بود.
يافته ها
يافته هاي حاصل از برآورد الگوها نشان دهنده آن است كه مخارج بهداشتي در قاره هاي اروپا، آمريكاي جنوبي، آفريقا و اقيانوسيه تاثير مثبت و معني داري بر شاخص توسعه انساني دارد. اما در قاره آسيا اثر مخارج بهداشتي منفي و معني دار است. اثر سرانه توليد ناخالص داخلي در قاره هاي آسيا، آمريكاي شمالي و جنوبي، آفريقا و اقيانوسيه مثبت و معني دار بوده است اما اين اثر در قاره اروپا مثبت و بي معني است. در كشورهاي نفتي، اثر مخارج آموزشي، سرانه توليد ناخالص داخلي بر شاخص توسعه انساني مثبت و معني دار بود اما اثر مخارج بهداشتي مثبت و بي معني مي باشد. همچنين اثر شاخص مرگ و مير بر شاخص توسعه انساني منفي و معني دار بوده است. مشابه اين نتايج براي كشورهاي غيرنفتي البته با ضرايب متفاوت حاصل شده است. درصد هزينه هاي بهداشتي نسبت به توليد ناخالص داخلي رابطه مستقيم و معني داري بر شاخص توسعه انساني در گروه كشورهاي با توزيع درآمد نسبتا برابر و نسبتا نابرابر داشت؛ در صورتيكه اين مقدار براي گروه كشورهاي با توزيع درآمد كاملا نابرابر مقداري بي معني را در مدل از خود نشان داد. درصد مخارج آموزشي، نشان دهنده رابطه مستقيم و معني دار بر شاخص توسعه انساني در تمامي گروه هاي درآمدي بود و توليد ناخالص داخلي سرانه براي همه گروه ها با توزيع درآمدي گوناگون اثر معني دار و مستقيم بر شاخص توسعه انساني داشت. همچنين نرخ مرگ و مير كودكان زير 5 سال در همه گروه هاي با توزيع درآمدي گوناگون رابطه معكوس و معني داري بر شاخص توسعه انساني داشت.
نتيجه گيري
نتايج بيانگر تاثير معني دار مخارج بهداشتي در بهبود وضعيت بهداشتي و توسعه كشورهاي مورد مطالعه به جز كشورهاي نفتي، آمريكاي شمالي و كشورهاي با توزيع درآمد كاملا نابرابر بود. همچنين افزايش هزينه هاي مراقبت هاي بهداشتي گام مهمي در دستيابي به اهداف توسعه كشورها است. به همين منظور لازم است تا مديران و سياستگذاران نظام سلامت كارايي در تخصيص مخارج بهداشتي را در بخش هاي مختلف مدنظر داشته باشند.
چكيده لاتين :
Background: In recent decades, the human development index has become one of the most practical indicators for measuring the level of development in countries. There are several factors that affect the human development index, including health expenditures that increase human development along with manpower and physical capital. The purpose of this study was to investigate the effect of health costs on human development index for the period 2005-18.
Methods: The present study examined the effects of health on human development index in different countries. The study population includes 187 countries with 3 types of divisions (continental, oil and income distribution). The data used by the World Bank were collected and analyzed using data panel regression or composite data.
Results: Findings from estimation of models indicated that health expenditures in continents of Europe, South America, Africa and Oceania had a positive and significant effect on human development index. But in Asia, the effect of health expenditure was negative and significant. The effect of per capita Gross Domestic Product (GDP) on the continents of Asia, North and South America, Africa and Oceania had been positive and significant, but it was positive and insignificant in continental Europe. In oil-rich countries, the effect of educational expenditures, GDP per capita on human development index was positive and significant, but the effect of health expenditures was positive and insignificant. Also, the effect of mortality index on human development index had been negative and significant. Similar results had been obtained for non-oil countries, albeit with different coefficients. The percentage of health expenditures, compared with GDP, had a direct and significant relationship with the human development index in countries with relatively equal and relatively unequal income distribution; considering the fact that this value for the group of countries with completely unequal income distribution suggested an insignificant value in the model. The percentage of educational expenditures showed a direct and significant relationship on human development in all income groups, and GDP per capita for all groups with different income distributions had a significant and direct effect on the human development index. Also, the under-5 mortality rate in all groups with different income distributions had an inverse and significant relationship with the human development index.
Conclusion: Results showed a significant effect of health expenditures on improvement of the health status and development of the studied countries except oil countries, North America and countries with unequal income distribution. Furthermore, increasing the cost of health care is an important step in achieving countries' development goals. Therefore, it is necessary for managers and policy makers of the health system to consider the efficiency in allocating health expenditures to different sectors.
