"بررسي گسترش كالبدي - فضايي كلانشهر شيراز با استفاده از سنجش از دور (Rs)"

"Investigation of physical-spatial expansion of Shiraz metropolis using remote sensing (Rs)"

امروزه در سطح جهان ، 55٪ از جمعيت در مناطق شهري زندگي مي‌كنند و پيش‌بيني مي‌شود تا سال 2045 تعداد افرادي كه در شهرها زندگي مي‌كنند به 6 ميليارد افزايش مي‌يابد. طي 6 دهه گذشته روند شهرنشيني در ايران روندي صعودي بوده است چرا كه در طول زمان شهر ها به لحاظ اقتصادي، اجتماعي به صورت پديده هاي جاذب درآمده اند. شهر شيراز به عنوان مركز استان فارس تا پيش از دهه 1340 و شروع مدرنيزاسيون در ايران از رشدي درونزا و ارگانيك برخوردار بوده و تعادلي مناسب ميان نرخ رشد جمعيت شهر و نرخ رشد مساحت آن برقرار بوده است. به دنبال تشديد افزايش جمعيت شهري در دهه هاي اخير شكل فيزيكي شهرها نيز دچار تغيير و تحولاتي گرديده است . بنابراين هدف كلي اين پژوهش بررسي نحوه گسترش كالبدي – فضايي كلان‌شهر با استفاده از سنجش از دور مي باشد. به منظور بررسي تغييرات پوشش اراضي باكمك داده هاي ماهواره لندست نقشه كاربري سال هاي 1984 تا 2020 توسط نرم افزارهاي TerrSet و Earth Explorer تهيه گرديد و براي سال 2040 پيش بيني در تغييرات كاربري اراضي با استفاده از الگوريتم Markov انجام شد. نتايج نشان مي دهد در 36 سال گذشته مساحت كالبدي شهر شيراز با رشد 90 درصدي به مساحت 19778 هكتار رسيده است و پيش بيني مي شود در 40 سال آينده مساحت شهري با نرخ رشد 35% به 41506 هكتار خواهد رسيد. روش صورت گرفته در اين پژوهش توصيفي – تحليلي مي باشد و داده هاي آن به صورت كتابخانه اي گردآوري شده است.

Introduction As the center of the province of Fars, the City of Shiraz experienced an endogenic and organic growth until the 1960s and prior to the onset of modernity in Iran, which saw a good balance between the urban population growth rate and its area growth. Following a rise in the urban population in recent decades, the physical form of the cites also changed. Data and Method To investigate the changes and dynamism of the land cover, land use maps were developed to determine the changes over different time intervals. The maps were derived from Landsat satellite images with OLI, TM and Mss sensors in 1984 and 1994 as well as in 2014 and 2020 by using Remote Sensing techniques on the Earth Explorer Site. TerrSet software was also used to analyze the images. To analyze satellite images, it is required to use TerrSet software. Discussion and conclusion Consistent with regression model analysis, land use changes into urban territories have, over the past 40 years, involved 60% of the total area of the city of Shiraz, indicating sharp change trends in this time interval. The orientation of the changes has mainly been north to south of the city which is due to the proportionate developmental space and presence of open plains. Results Data analysis suggests that land use changes as well as their analysis in the Markov’s model are experiencing a disproportionate expansion under the effect of unsystematic and irregular urban growth. This study determines that districts 9, 10 and 6 saw an irregular (spiral) urban growth in 2018.