بررسي ارتباط فضاي شهر همدان و نرخ جرائم ارتكابي با تأكيد بر نظريه پيشگيري از جرم با طراحي محيطي (CPTED) (مطالعه ميداني شهر همدان)

Analysis of Hamedan city structure and its crimes with Emphasis on the Theory of Crime Prevention through Environmental Design (Case Study of Hamedan city)

زمينه و هدف: يكي از عوامل مؤثر در وقوع جرائم بنا به نظريات متعدد جرم‌شناختي محيط‌محور يا اجتماعي، ساختار محيط اجتماعي و مكان زندگي شهروندان است. با توجه به نقش ابعاد انساني در تكوين رفتارهاي مجرمانه اصولاً نبايد چيدمان يا مبلمان شهري تأثيري بر ارتكاب جرائم داشته باشد، ولي با تحليل و تدقيق تحقيقات جديد جرم‌شناختي و نظريه‌هاي نو، موضوعاتي همچون كيفيت و نحوه معماري خانه‌ها و چيدمان شهرسازي در جوامع و شهرهاي مختلف يك كشور و يا محله‌هاي متفاوت يك شهر حاكي از تأثيرگذاري محيط پيراموني بر نرخ بزهكاري است. پيشگيري وضعي حاكي از آن است كه نوع وكيفيت معماري و شهرسازي در كاهش يا افزايش وقوع جرائم مي‌تواند تأثير بسزايي داشته باشد؛ البته، دولتها به‌غيراز معدود كشورهايي نظير آمريكا كه نظريه پنجره‌هاي شكسته از ايالت نيويورك آن كشور آغاز شده، كمتر در تصويب قوانين موضوعه به اين ارتباط توجه كرده‌اند. روش: بهترين روش بررسي جرم‌شناختي پيده مجرمانه روش ميداني با توسل به مشاهده عيني و تحقيق ميداني است. نتايج تحقيقات ميداني مشابه و مرتبط با تئوري جرم‌شناختي نوظهور پيشگيري از جرم با طراحي محيطي (CPTED) ثابت كرده كه امروزه درصد قابل‌توجهي از جرائم مخل نظم، امنيت و آسايش عمومي افراد ناشي از ناديده گرفتن تأثير معماري و شهرسازي صحيح و اصولي است. البته، از نقش فقدان ضمانت اجرايي كيفري مؤثر در قوانين نادر مربوط به شهرسازي و معماري نيز نبايد غافل بود. لذا، در اين پژوهش كه ماحصل پژوهش ميداني گسترده با همكاري معاونت اجتماعي و پيشگيري از جرم دادگستري كل استان همدان است، با استناد به نظريه فوق و آموزه‌هاي كليدي آن در مطالعه موردي محيط و فضاي شهر همدان، اثرات آن بر نرخ ارتكاب جرائم با پيمايش جامع از زندانيان زندان مركزي همدان و افراد عادي از محله‌هاي مختلف در شهر همدان مورد ارزيابي قرار گرفته است. يافته‌ها و نتايج: نتايج پژوهش حاكي از آن است كه توجه به محيط و شاخص‌هاي بهينه طراحي محيطي در پيشگيري از جرم در شهر همدان تأثير بسزايي داشته و نقش محيط در گرايش مجرمان به ارتكاب برخي جرائم به شرح جداول و داده‌ها اثبات شده است.

One of the influential factors in the commission of crimes is the social environment structures and living places. According this reality that it is human behaviors which affects evolution of crime and the status of urban furniture should not affect the rate of crimes, but with analyzing of many related criminological research’s it shows that the quality and manner of urban furniture and urbanization in different cities and towns of a country or different neighborhoods of a city illustrates the impact of the environment on delinquency. According situational prevention it has been proved that the type and quality of architecture and urban furniture and design have a great impact on reducing or increasing the incidence of crime, . By reviewing the results of related criminology studies and new theory of CPTED is is understood that today a significant percentage of the disruptive offenses, security and general comfort of individuals arise from the lack of proper law, In this study with regards to the above mentioned theory and its main rules and data’s we have investigated the situation of Hamedan urban environment and the effect of the environment on the occurrence of the crime with surveying of prisoners and other normal people from many parts of the city and the results of the study indicate that attention to the environment and optimal design characteristics of the environment play a great role in reducing crimes and has indicated effects on prevention of crime.