پيشگيري از ناهنجاري‌ها و ارتقاي سلامت بازار سرمايه در پرتو نظريات جرم شناسي

Prevention of anomalies and promotion of capital market health in the light of criminological theories

زمينه و هدف: توجه به سياست جنايي بازار سرمايه (بورس و بازار اوراق بهادار ) مفيد اين معني است كه پاسخ‌هاي كنشي در قياس با ضمانت اجراهاي واكنشي و سركوبگر اندك است. امروزه شاهد افزايش نرخ ناهنجاري‌هاي بازار سرمايه از يك سو و ناتواني عدالت كيفري سزاگرا در كاهش نرخ جرائم و ناهنجاري‌هاي اين حوزه از سوي ديگر مي‌باشيم. روش: در اين پژوهش با استفاده از روش توصيفي-تحليلي، ضمن تبيين و توصيف تدابير پيشگيرانه جامعه‌مدار و موقعيت‌مدار به تحليل و بررسي كاركرد اين دو رويكرد در پيشگيري از ناهنجاري‌هاي بازار سرمايه پرداخته شده است. يافته‌ها و نتايج: سياست جنايي تقنيني در قانون بورس و بازار اوراق بهادار به منظور كنترل جرائم و ناهنجاري‌هاي بازار سرمايه با شناسايي دو رويكرد سركوبگرا و پيشگيرانه ضمن رعايت اصل حداقلي حقوق كيفري و جلوگيري از گسترش بي‌رويه قلمرو حقوق كيفري در حوزه‌هاي مالي، به علاوه اين امر به باورمندي سياست‌گذار اين حوزه از اهميت و جايگاه مقوله پيشگيري در مهار ناهنجاريهاي بازار سرمايه دارد. نتايج تحقيق به لزوم اتخاذ تدابير پيشگيرانه جامعه‌مدار و وضعي در پيشگيري از ناهنجاري‌هاي اين حوزه دارد. در اين راستا، فرهنگ‌سازي، بهره‌مندي از كدهاي اخلاقي و رفتاري، اتخاذ تدابير آموزش‌محور از جمله تدابير پيشگيري اجتماعي و ايجاد شفافيت، راه‌اندازي سيستم يكپارچه و پيشرفته پايش معاملات از مؤلفه‌هاي اثربخش در كنترل و كاهش نرخ ناهنجاري‌هاي و نظارت بر انجام معاملات نيز از جمله تدابير پيشگيري وضعي از ناهنجاري­هاي بازار سرمايه است.

"Paying attention to the criminal policy of the capital market (stock exchange and securities market) is useful, which means that action responses are few compared to guaranteeing reactive and repressive performances. In 2005, in order to manage and control crimes and anomalies in the capital market, the legislator of the Stock Exchange and the stock market identified two repressive and preventive approaches while observing the minimum principle of criminal law and preventing the excessive expansion of the criminal law realm in the financial fields. In addition, the policy maker in this field believes in the importance and position of prevention in curbing capital market anomalies. In this research, using descriptive-analytical method, while explaining and describing community-based and situation-oriented preventive measures, the function of these two approaches in preventing capital market anomalies has been analyzed. The results of the research indicate the need to adopt and apply community-based preventive measures to prevent anomalies in this area. On the publishers, creating transparency in setting up an integrated and advanced transaction monitoring system of these measures is one of the effective components in controlling, managing and reducing the rate of anomalies in this field.