تبيين ارزش هاي زيست محيطي در پرتو مطالعه مؤلفه هاي زيبايي شناسي شهري ناظر به قواعد فقه شهري

The Explanation of environmental values In the light of studying the components of urban aesthetics related to the rules of urban jurisprudence

منظر شهري و زيباسازي آن يكي از عوامل مهم در ايجاد تصوير ذهني مثبت و ارتقاي تجربه زيباشناختي شهروندان هر جامعه محسوب مي شود. درهم آميختن فنون طراحي منظر با ارزش هاي زيست محيطي و اكولوژيك، از جديدترين تدابير و راهكارهاي نيل به توسعه پايدار در عصر حاضر است. جستار حاضر با هدف شناسايي ميزان دغدغه و توجه تعاليم اسلامي در رويارويي با مفاهيم يادشده، با الگويابي از مولفه ها و رويكردهاي مطرح در زيبايي شناسي شهري به تشريح قواعد فقه شهري پرداخته و گستره كارايي آن را مورد ارزيابي و تبيين زيبايي شناسانه قرار داده است. روش پژوهش حاضر توصيفي-تحليلي بوده و با مراجعه به منابع كتابخانه اي سامان يافته و با توجه به ماهيت ميان رشته اي موضوع به تطبيق و تركيب نظريات مطرح در دو حوزه زيبايي شناسي و فقه شهري پرداخته است. لازم به ذكر است كه مقصود از فقه شهري، سلسله آموزه هاي شرعي و قواعد فقهي ناظر به آداب و بايسته هاي شهرنشيني مي باشد كه حسب تتبع جستار حاضر از دل ميراث مكتوب فقهي قابل شناسايي، استخراج و تطبيق با موضوع مزبور است. نتايج حاصل از پژوهش نشان مي دهد كه با بهره گيري از قواعد موجود در ميراث مكتوب فقهي از قبيل قاعده سلطنت، اتلاف، تسبيب و لاضرر، و در آميختن آن ها با روش ها و رهيافت هاي زيبايي شناسانه، مي توان به كارآمدي و اثرگذاري بيشتر اين موازين در مديريت مكان و منظر شهري نايل آمد. همچنين يافته هاي تحقيق بيانگر آن است كه دغدغه توجه به محيط زيست و رويارويي انسان با فضاي شهري از جمله مباحثي است كه مورد توجه فقها قرار گرفته است. در اين راستا بحث حفظ حريم و امنيت اخلاقي و رواني شهروندان از جمله امتيازات فقه شهري است كه بايد مورد عنايت بوده و در مديريت شهري مبناي عمل قرار گيرد..

The role of "urban landscape" and its beautification is one of the important factors in creating a positive mental image and promoting the aesthetic experience of citizens. Combining landscape design techniques with "environmental" and ecological values is one of the newest plans and strategies to achieve sustainable development in the present age. In order to identify the level of concern and attention of Islamic teachings in dealing with the mentioned concepts, the present study has explained the rules of urban jurisprudence by modeling the components and approaches proposed in "urban aesthetics" and urban landscape and evaluates its efficiency. The method of the present research is descriptive-analytical and has been adjusted by referring to library sources and due to the interdisciplinary nature of the subject, it has applied and combined theories in the two fields of aesthetics and urban jurisprudence. It should be noted that the purpose of urban jurisprudence is a series of religious teachings and rules of jurisprudence related to the customs and requirements of urbanization, which can be identified, extracted and applied to the subject according to the present research from the written jurisprudential heritage. The results of the research show that by using the existing rules in the written jurisprudential heritage such as the rule of Saltanah, Aitlaf, Tasbib and La darar, and in combining them with aesthetic methods and approaches, efficiency and the greater effectiveness of these standards in managing the place and urban landscape becomes more achievable. Also, the research findings indicate that the concern of paying attention to the environment and human encounter with urban space are among the issues that have been considered by jurists. In this regard, the issue of maintaining the privacy and moral and psychological security of citizens is one of the advantages of urban jurisprudence that should be considered and based on action in urban management.