تحليل محتواي كيفي موانع شفافيت در رسانه‌هاي خبري ايران

Qualitative Content Analysis of Barriers to News Media Transparency in Iran

پژوهش حاضر با هدف شناسايي موانع شفافيت در رسانه‌هاي خبري ايران انجام شده است. بدين منظور تعداد 52 نفر از مديران و متخصصان رسانه، ارتباطات، جامعه شناسي و حقوق با استفاده از نمونه گيري هدفمند انتخاب شده و با روش تحليل محتواي كيفي و پرسشنامه عميق نيمه ساختارمند مورد مطالعه قرار گرفتند. يافته‌‌ها شامل موانع شفافيت رسانه‌‌‌اي در دو بخش "درون سازماني" و "برون سازماني" بود. موانع درون سازماني شامل13 مقوله: "فقدان امنيت شغلي و مالي اصحاب رسانه "، "مشكلات مالي و اقتصادي رسانه‌‌ها"، "وجود رانت در رسانه‌‌ها"، "فقدان شايسته سالاري"، "نبود محتواي حرفه‌‌‌اي مخاطب محور"، "كمبود زيرساخت‌‌هاي فناورانه"، "خودسانسوري و ترس اصحاب رسانه" و...؛ و موانع برون سازماني شامل 15 مقوله: "پايين بودن نقدپذيري مسؤولان"، "ضعف قوانين و مقررات رسانه‌اي"، "نبود چارچوب شفاف آزادي رسانه‌‌ها"، "نبود نظام صنفي رسانه‌اي كارآمد"، "وجود رسانه‌‌هاي دولتي انحصاري"، "نبود مديران كارآمد رسانه‌اي در مناصب دولتي"، "انفعال مردم در برابر رسانه‌‌ها"، "نگاه ابزاري دولتمردان به رسانه‌‌ها"، "عدم پاسخگويي به نيازهاي رسانه‌‌ها" و... بود. يافته‌‌ها نشان داد كه يكي از راهكارهاي عملي مقابله با بحران‌‌هاي اجتماعي و اقتصادي امروزي و مبارزه با فسادهاي ساختاري، ايجاد جريان آزاد اطلاعات و توجه به شفافيت رسانه‌اي است.

The aim of this study was identifying barriers to news media transparency in Iran. For this purpose52 members of managers, researchers and activists in media, communication, sociology and law were selected with Purposive sampling and studied by qualitative content analysis and a semi-structured deep questionnaire . Findings included barriers to media transparency in both "Intra-Organizational" and "Extra-Organizational". Extra-organizational barriers included 13 categories: "Lack of job security of media owners", "Financial problems of the media", "rent in the media", "lack of meritocracy", "lack of professional content", "lack of hardware infrastructure", "self-censorship" and external barriers included 15 categories: "lack of job security", "lack of media freedom framework", "lack of a media organization", "state media monopoly",... .Findings show that creating free flow of information and paying attention to media transparency is one of the practical solutions to deal with social and economic crises and fight against structural corruption.