ارائه مدل آينده پژوهانه مديريت پايدار منابع آب مبتني بر رويكرد برنامه ريزي سناريو محور (مورد كاوي: استان گلستان)

Future Proofing Model of the Sustainable Water Resource Management based on the Scenario Planning Approach- Case Study: Golestan Province

منابع آب همواره در طول تاريخ كانون شكل گيري تمدن‌ها بوده و جوامع بشري ابتدابه‌ساكن حول محور اين منابع شكل گرفته‌اند لذا صيانت از منابع آبي براي نسل‌هاي آينده و بهره برداري اصولي و صحيح از آن‌ها، اهميت بسياري در پايداري و توسعه تمدن‌ها و كشورها دارد، تا جايي كه اغلب صاحب‌نظران، جنگ‌هاي قرن 21 را جنگ بر سر منابع آب شيرين و سالم مي دانند. امروزه و با افزايش چشمگير عدم‌قطعيت هاي محيطي، روش‌هاي سنتي برنامه ريزي كارآيي خود را از دست داده اند. برنامه ريزي سناريو يكي از ابزارهاي آينده نگاري است كه به منظور مواجهه با عدم قطعيت ها در برنامه ريزي، طي دوران جنگ سرد ايجادشده و توسعه يافته است. در اين روش، برخلاف روش‌هاي برنامه ريزي سنتي، آينده امتداد روندهاي گذشته در نظر گرفته نمي شود بلكه نيروهاي عمده محيطي هستند كه وضعيت آينده يك سيستم را نشان مي دهند. اين پژوهش با توجه به عدم قطعيت هاي موجود در مديريت منابع آب، از رويكرد برنامه ريزي سناريو جهت شناخت آينده استفاده نمودهاست و از طريق مصاحبه با خبرگان، داده هاي مورد نياز را جمع آوري و سپس مورد تجزيه و تحليل قرار داده و در نهايت 4 سناريوي مختلف را درباره وضعيت آينده منابع آبي در استان گلستان ارايه نموده و ضمن تعيين سناريوي مطلوب، راهكارهايي را نيز جهت تحقق اين سناريو در مديريت پايدار منابع آب ارايه كرده است.

Water resources have always been the focal point of the civilizations and urbanities formation. Human societies, at the early age until now, have been initiated around these resources. Therefore the preservation of the water resources for the next generation and correct exploitation, play a crucial role in sustainability and extension of civilizations. Then, most of the experts believe that wars at the 21th century are about clean and pure water resources. In these days, because of excessive increase in environment uncertainty, the traditional planning approaches/methods have lost their usefulness. To confront these uncertainties and at the age of Cold War, scenario planning established as one of the future proofing approaches/methods. In scenario planning, against the traditional planning methods, the future has not seen as the extension of the past, on the contrary, general environmental drivers and forces form the future state of a system. Considering the uncertainities in water resource management,this article has tried to use scenario planning approach for future proofing, finding driving forces that shape the future state of water resources in the Golestan province and then determined the crucial drivers by interview with the experts of strategic management and water resource planning fields. All possible scenarios have been written and at the end, for managing water resources in stable ways, strategies and course of actions have presented.