تحليل مسائل و چالش‌هاي حق ‏‌مؤلف منابع ديجيتالي متني از ديدگاه مديران كتابخانه‌هاي ديجيتالي دانشگاهي شهر تهران

هدف: هدف پژوهش حاضر شناسايي، تعيين و اولويت‌بندي مسائل و چالش‌هاي حق‌ مؤلف منابع ديجيتالي متني از ديدگاه مديران كتابخانه‌هاي ديجيتالي دانشگاه‌هاي شهر تهران بود.روش‌شناسي: پژوهش از نوع كاربردي و با روش پيمايشي-تحليلي انجام شد و جامعه آماري اين پژوهش، 31 نفر از مديران كتابخانه‌هاي ديجيتالي دانشگاه‌هاي شهر تهران است. به منظور گردآوري داده‌ها از دو روش مطالعه اسنادي (كتابخانه‌اي) و پيمايشي استفاده شد. داده‌ها با استفاده از روش‌هاي آمار توصيفي و استنباطي مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند و از نرم‌افزارهاي «اس‌پي‌اس‌اس» و «اسمارت پي‌ال‌اس» براي تجزيه و تحليل داده‌ها استفاده شد.يافته‌ها: مسائل و چالش‌هاي حق ‌مؤلف منابع ديجيتالي متني از ديدگاه مديران كتابخانه‌هاي ديجيتالي دانشگاهي شهر تهران به ترتيب اهميت و اولويت عبارتند از: كاستي‌هاي قانوني، استثنائات و استفاده منصفانه، ماهيت فضاي ديجيتالي، فعاليت كتابخانه‌ها، فناوري‌هاي حفاظتي، سيستمي و شبكه‌اي، اقتصاد، قراردادها و مجوزها و ملاحظات اخلاقي.نتيجه‌گيري: مسائل و چالش‌هاي متعددي در حوزه حق‌ مؤلف منابع ديجيتالي متني وجود دارد؛ اما در اين ميان كاستي‌هاي قانوني تأثيرگذارترين مؤلفه بر حق ‌مؤلف منابع ديجيتالي متني است. در حالي كه امروزه با گسترش استفاده از آثار ديجيتالي، نياز مبرمي به حل مسائل و چالش‌هاي مربوط به كاستي‌هاي قانوني وجود دارد. بنابراين، نياز است قانون حق‌ مؤلف مورد توجه بيشتري قرار بگيرد. همچنين، توجه به شاخص‌هاي اين بعد از جمله محدوديت‌هاي حقوق كتابخانه به علت مسائل حقوقي، مستعد تغيير بودن حق‌ مؤلف آثار در قالب‌هاي متفاوت و در طول زمان، ابهام در نحوه و اجراي قوانين و پيگيري آن‌ها در محيط ديجيتالي، فقدان قرارداد نشر بين ناشر و پديدآورندگان و عدم تنظيم قرارداد نشر يا عرضه اثر مطابق عرف حقوقي ايران به صورت شفاف، نبود ماده واحده‌‌اي در خصوص آثار ديجيتالي در قانون حق‎ مؤلف و آئين‌نامه‌ها، براي رفع چالش‌ها ضروري است.