شريعتي و بنيان‌گذاران جامعه شناسي (بررسي نحوۀ ارتباط انديشه‌هاي شريعتي و تفكرات بنيان‌گذاران جامعه‌شناسي)

مقالۀ پيش رو تأثير انديشه هاي بنيان‌گذاران جامعه‌شناسي (ماركس، دوركيم و وبر) بر انديشه هاي علي شريعتي را بررسي مي كند و همچنين خواستار وضوح نقدهاي صورت‌گرفته از سوي شريعتي بر انديشه هاي متفكران ذكرشده است. در اين راه، با استفاده از روش هاي اسنادي و تحليل محتواي كيفي، استنادات شريعتي به نظريات ماركس، دوركيم و وبر مقوله‌بندي شده اند و در هر مقوله تأثيرات و نقدهاي صورت‌گرفته تحليل شده‌اند. مقولات اصلي مشخص‌شده عبارت‌اند از: دين، عدالت‌خواهي، ازخودبيگانگي، استعمار، شيوۀ توليد آسيايي، ويژگي هاي قرون جديد و پروتستانتيسم. بر اساس نتيجۀ به‌دست‌آمده از پژوهش پيش رو، ارتباط انديشه هاي علي شريعتي و بنيان‌گذاران جامعه‌شناسي ارتباطي دوسويه و متقابل است. به بيان ديگر، درعين‌حال كه شريعتي در بسياري موارد تحت تأثير نظريات بنيان‌گذاران جامعه‌شناسي قرار داشته، در موارد بسياري نيز با ديدگاهي انتقادي به نظريات آن‌ها پرداخته است.