توصيف و روايت در رمان تاريخيِ لازيكا با تكيه بر نظريه توصيف‌شناسي

توصيف‌شناسي توصيف را نه بخشي ناچيز از روايت، بلكه ديدگاهي مستقل و چشم‌اندازي وسيع دربارۀ آنچه پيش‌تر روايت‌شناسان مطرح كرده بودند، درنظر مي‌گيرد. اين نظريه با طرح دستگاهي كاربردي براي تحليل عملي متن ــ اعم از نظم و نثر و يا داستان و ناداستان ــ براساس مبنايي نظري و فكري پي‌ريزي شده ‌است تا از دريچه‌اي تازه نگاهي نو بر ادبيات بيفكند. توصيف‌شناسان بر‌آن‌اند كه شناسايي بسياري از زيبايي‏ها و ويژگي‏هاي متن ادبي از خلال بررسي شگردها و شيوه‏ها و ريزه‌كاري‌هاي كاربرد توصيف امكان‏پذير است. در گذشته، توصيف فقط عنصري ايستا در روايت بود كه موجب توقف يا دست‌كم كُند شدن سرعت حركت روايت مي‌شد و كاركرد عمده آن نمايش صحنه و توضيح موقعيت داستان بود؛ اما امروزه توصيف‌شناسان با نگاه دقيق‌تر، از جزئيات بيشتري درمورد ساختار و محتوا، پويايي و ايستايي، سبك‌ و كاركردهاي شناختي توصيف آگاهي يافته‌اند كه هركدام داراي زيرمجموعه‌هايي است؛ اين جزئيات نقش حساس توصيف در متن را نشان مي‌دهد. هدف اين تحقيق نشان دادن انواع توصيف در رمان تاريخي لازيكا با تكيه بر نظريات توصيف‌شناسي است. كوشش شده است كه نمونه‌ها و شواهد منحصراً از اين رمان نباشد و در موارد لزوم، به ساير رمان‌هاي تاريخي هم‌عصر با اثر مورد بررسي هم استناد شود. از رهگذر اين نگاه تطبيقي، نتايجي همچون وجود توصيف‌هاي پنهان درمقابل توصيف‌هاي صريح و ضمني، توصيف‌هاي پيوسته دربرابر توصيف‌هاي گسسته، هم‌پايه بودن توصيف‌هاي عيني و ذهني، كاربرد توصيف‌هاي شناختي و بسياري ديگر از اقسام توصيف حاصل شد. اين تحقيق با روش توصيفي ـ تحليلي و با رويكرد انتقادي و تطبيقي انجام شده ‌است.