بررسي تأثير تكانه‌هاي تجاري در اشتغال نيروي كار در بخش‌هاي قابل‌مبادله و غيرقابل‌مبادله در ايران: يك مدل تعادل عمومي پوياي تصادفي

تحقيقات تجربي نشان مي‌دهد كه تكانه‌هاي بخش تجاري مي‌تواند در اشتغال بخش‌هاي مختلف اقتصادي كشور اثرگذار باشد. ميزان تأثيرپذيري اشتغال بخش‌ها وابسته به متغيرهاي كلان اقتصادي مانند نرخ تورم، نرخ دستمزد، تابع تقاضا براي عوامل توليد است، و سطح توليد به متغيرهاي سمت تجارت خارجي بستگي دارد. براين‌اساس، هدف از اين مطالعه بررسي تأثير تكانه‌هاي تجاري در اشتغال بخش‌هاي مبادله‌اي و غيرقابل‌مبادله‌اي در اقتصاد ايران است. به‌منظور انجام اين بررسي، الگوي تعادل عمومي پوياي تصادفي براي اقتصاد ايران طراحي شده كه داراي ويژگي چسبندگي اسمي در سمت عرضه و تقاضاي كل اقتصاد است. در اين الگو، واحدهاي اقتصادي و همچنين متغيرهاي هر رابطه، برحسب دو بخش كالاهاي غيرقابل‌مبادله و قابل‌مبادله تفكيك شده‌اند. همچنين به‌منظور مدل‌سازي بخش تجارت خارجي، متغيرهاي نرخ ارز اسمي و حقيقي، و رابطهٔ مبادله لحاظ شده‌اند. پارامترهاي ساختاري اين الگو با استفاده از داده‌هاي فصلي دورهٔ ۱۳۸۳ ۱۳۹۸ و روش بيزين برآورد شده است. براساس نتايج حاصل از برآورد، با افزايش در رابطهٔ مبادله، سطح اشتغال در بخش واردات افزايش، اما در بخش‌هاي مبادله‌اي و غيرمبادله‌اي كاهش مي‌يابد. همچنين با افزايش نرخ ارز حقيقي، سطح اشتغال در هر سه بخش اقتصاد كاهش مي‌يابد.