درك پرستاران از افشاي حوادث ايمني بيمار در مراكز آموزشي درماني منتخب دانشگاه علوم‌پزشكي ايران در سال 1399

زمينه و هدف: ايمني بيمار از اجزاي بسيار ضروري سيستم‌هاي بهداشتي و درماني است و يكي از اركان مهم كيفيت در اين سازمان‌ها به حساب مي‌آيد. ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتي و درماني مي‌توانند وضعيت ايمني بيمار را از طريق تعامل با بيماران و خانواده هايشان، كنترل رويه‌ها، يادگيري از خطاها و برقراري ارتباط مؤثر با ساير افراد در تيم مراقبت‌هاي سلامت بهبود بخشند. باتوجه به اينكه پرستاران نسبت به ساير ارائه‌دهنگان خدمات سلامت، زمان بيشتري را براي مراقبت از بيماران صرف مي‌كنند، بايد به‌عنوان گروه اصلي براي برنامه‌ريزي در پيشگيري و كاهش وقوع خطاهاي پزشكي مد نظر قرار بگيرند. افشاي صريح حوادث نامطلوب مي‌تواند اعتماد بين ارائه‌دهندگان مراقبت‌هاي بهداشتي و بيماران را حفظ كند و اختلافات و ادعاهاي سوء استفاده پزشكي را كاهش دهد. بنابراين، با توجه به اهميت ايمني بيمار، پژوهشگر بر آن شده است تا مطالعه‌اي را با هدف تعيين درك پرستاران از افشاي حوادث ايمني بيمار انجام دهد. روش بررسي: پژوهش حاضر مقطعي از نوع توصيفي است كه در نيمه دوم سال 1399 در شهر تهران انجام شد. شركت‌كنندگان 315 نفر بودند كه از بين پرستاران شاغل در مراكز منتخب آموزشي درماني دانشگاه علوم‌پزشكي ايران (بيمارستان‌هاي رسول اكرم، شهيد مطهري، شهيد هاشمي نژاد، شفا يحيائيان و فيروزگر) انتخاب شدند. روش نمونه‌گيري در اين مطالعه طبقه‌اي با تخصيص متناسب بود. ابزار مورد استفاده در اين پژوهش شامل دو قسمت مي‌باشد: فرم اطلاعات جمعيت‌شناختي شامل سؤالات در مورد سن، جنسيت، وضيت تأهل، ميزان تحصيلات، وضعيت استخدام، سابقه كار، سابقه فعاليت در مراكز ديگر، بخش، شيفت كاري و متوسط اضافه كار در ماه مي‌باشد. درك پرستاران از افشاي حوادث ايمني بيمار با استفاده از پرسشنامه لي و كيم اندازه‌گيري شد. اين پرسش‌نامه براي اولين بار در ايران ترجمه و استفاده شد. براي تعيين پايايي پرسش‌نامه درك پرستاران از افشاي حوادث ايمني بيمار، همبستگي دروني سؤالات به روش آلفاي كرونباخ و تكرارپذيري به روش آزمون با آزمون بر روي 20 نفر از پرستاران به فاصله يك هفته بررسي شد كه آلفاي كرونباخ كل ابزار 0/885 و ضريب همبستگي درون خوشه‌اي آن 0/793 به دست آمد. براي تجزيه‌وتحليل داده‌ها از نسخه 22 نرم‌افزار SPSS استفاده شد. براي تحليل داده‌ها از آمار توصيفي (فراواني، ميانگين و انحراف معيار) و براي تعيين معناداري از آمار استنباطي (تي مستقل و آناليز واريانس) استفاده شد. در نهايت سطح معناداري نيز در تحليل‌هاي صورت گرفته كمتر از 0/05 در نظر گرفته شد. يافته‌ها: نتايج حاصل از تجزيه‌وتحليل نشان داد درك كلي پرستاران از افشاي حوادث ايمني بيمار به‌طور كلي مثبت و با ميانگين13/20 ±55/66 (برمبناي 0 تا 100) بود. بيشترين ميانگين نمره كسب شده (بر مبناي 0 تا 100) در بعد »درك پرستاران از تسهيل‌كننده‌هاي افشاي آزادانه « با ميانگين 71/49 و كمترين در بعد »درك پرستاران از عواقب منفي افشاي آزادانه « با ميانگين 35/23 بود. درك پرستاران از افشاي حوادث ايمني بيمار تنها با نوع استخدامي ارتباط معنادار آماري داشت (P=0/04). مقايسه دو به دو نشان‌دهنده آن بود كه ميانگين نمره پرستاران با استخدام پيماني به‌طور معناداري كمتر از رسمي P=0/033) و قراردادي (P=0/008) بود. همچنين ميانگين نمره كسب شده در پرستاران شركتي نيز به‌طور معناداري كمتر از قراردادي بود (P=0/029) و در ساير سطوح اين اختلاف معنادار نبود. نتيجه‌گيري براساس يافته‌هاي پژوهش حاضر مبني بر اينكه درك كلي پرستاران از افشاي حوادث ايمني بيمار مثبت بود، پيشنهاد مي شود براي بهبود افشاي حوادث ايمني بيماران، بيمارستان‌ها بايد فرهنگ مثبتي ايجاد كنند كه در آن افشاي صريح حوادث ايمني بيمار قبل از هر چيز به‌عنوان ايجاد فرصت‌هايي براي بهبود فعال ايمني بيمارستان تلقي شود. مردم و رسانه‌ها همچنين بايد فضايي را ايجاد كنند كه نشان‌هنده اعتماد و حمايت از ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتي و مؤسسات در افشاي حوادث ايمني بيمار باشد. اين امر به ارائه‌دهندگان مراقبت‌هاي بهداشتي، امكان مي‌دهد تا برداشت‌هاي مثبتي از افشاي حوادث ايمني بيمار داشته باشند.زمينه و هدف ايمني بيمار از اجزاي بسيار ضروري سيستم‌هاي بهداشتي و درماني است و يكي از اركان مهم كيفيت در اين سازمان‌ها به حساب مي‌آيد. ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتي و درماني مي‌توانند وضعيت ايمني بيمار را از طريق تعامل با بيماران و خانواده هايشان، كنترل رويه‌ها، يادگيري از خطاها و برقراري ارتباط مؤثر با ساير افراد در تيم مراقبت‌هاي سلامت بهبود بخشند. باتوجه به اينكه پرستاران نسبت به ساير ارائه‌دهنگان خدمات سلامت، زمان بيشتري را براي مراقبت از بيماران صرف مي‌كنند، بايد به‌عنوان گروه اصلي براي برنامه‌ريزي در پيشگيري و كاهش وقوع خطاهاي پزشكي مد نظر قرار بگيرند. افشاي صريح حوادث نامطلوب مي‌تواند اعتماد بين ارائه‌دهندگان مراقبت‌هاي بهداشتي و بيماران را حفظ كند و اختلافات و ادعاهاي سوء استفاده پزشكي را كاهش دهد. بنابراين، با توجه به اهميت ايمني بيمار، پژوهشگر بر آن شده است تا مطالعه‌اي را با هدف تعيين درك پرستاران از افشاي حوادث ايمني بيمار انجام دهد. روش بررسي پژوهش حاضر مقطعي از نوع توصيفي است كه در نيمه دوم سال 1399 در شهر تهران انجام شد. شركت‌كنندگان 315 نفر بودند كه از بين پرستاران شاغل در مراكز منتخب آموزشي درماني دانشگاه علوم‌پزشكي ايران (بيمارستان‌هاي رسول اكرم، شهيد مطهري، شهيد هاشمي نژاد، شفا يحيائيان و فيروزگر) انتخاب شدند. روش نمونه‌گيري در اين مطالعه طبقه‌اي با تخصيص متناسب بود. ابزار مورد استفاده در اين پژوهش شامل دو قسمت مي‌باشد: فرم اطلاعات جمعيت‌شناختي شامل سؤالات در مورد سن، جنسيت، وضيت تأهل، ميزان تحصيلات، وضعيت استخدام، سابقه كار، سابقه فعاليت در مراكز ديگر، بخش، شيفت كاري و متوسط اضافه كار در ماه مي‌باشد. درك پرستاران از افشاي حوادث ايمني بيمار با استفاده از پرسشنامه لي و كيم اندازه‌گيري شد. اين پرسش‌نامه براي اولين بار در ايران ترجمه و استفاده شد. براي تعيين پايايي پرسش‌نامه درك پرستاران از افشاي حوادث ايمني بيمار، همبستگي دروني سؤالات به روش آلفاي كرونباخ و تكرارپذيري به روش آزمون با آزمون بر روي 20 نفر از پرستاران به فاصله يك هفته بررسي شد كه آلفاي كرونباخ كل ابزار 0/885 و ضريب همبستگي درون خوشه‌اي آن 0/793 به دست آمد. براي تجزيه‌وتحليل داده‌ها از نسخه 22 نرم‌افزار SPSS استفاده شد. براي تحليل داده‌ها از آمار توصيفي (فراواني، ميانگين و انحراف معيار) و براي تعيين معناداري از آمار استنباطي (تي مستقل و آناليز واريانس) استفاده شد. در نهايت سطح معناداري نيز در تحليل‌هاي صورت گرفته كمتر از 05/ 0 در نظر گرفته شد. نتيجه‌گيري: براساس يافته‌هاي پژوهش حاضر مبني بر اينكه درك كلي پرستاران از افشاي حوادث ايمني بيمار مثبت بود، پيشنهاد مي شود براي بهبود افشاي حوادث ايمني بيماران، بيمارستان‌ها بايد فرهنگ مثبتي ايجاد كنند كه در آن افشاي صريح حوادث ايمني بيمار قبل از هر چيز به‌عنوان ايجاد فرصت‌هايي براي بهبود فعال ايمني بيمارستان تلقي شود. مردم و رسانه‌ها همچنين بايد فضايي را ايجاد كنند كه نشان‌هنده اعتماد و حمايت از ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتي و مؤسسات در افشاي حوادث ايمني بيمار باشد. اين امر به ارائه‌دهندگان مراقبت‌هاي بهداشتي، امكان مي‌دهد تا برداشت‌هاي مثبتي از افشاي حوادث ايمني بيمار داشته باشند.