توصيف ويژگي‌هاي زباني طنز احمد مطر و عناصر بلاغي در طنز ابوالقاسم حالت

نشانه‌ها در چهارچوبي از نظام‌هاي نشانه‌اي عمل مي‌كنند؛ به‌عبارت ديگر، با قرار گرفتن در كنار يكديگر، معنادار مي‌شوند. با توجّه به امكان بررسي نظام‌هاي زباني در طنز، مي‌توان با به‌ دست آوردن مفاهيم نشانه‌اي نمادهاي طنزآميز در يك اثر، گفتمان اثر را مورد واكاوي قرار داد. در متون طنز، نه‌تنها بررسي سطح معنايي و رمزگان در فهم معنا مؤثّر خواهد بود، بلكه توجّه به سرچشمه‌هاي اصلي، يعني جامعه‌شناسي نهفته در پس زبان طنز اثر، به‌عنوان پيش متن، در شناخت لايه‌هاي بلاغي و زباني و دلالت‌هاي آن ضروري است. طنز سياسي اجتماعي، ازجمله عرصه‌هاي بسيار مهم جهت بازگويي حقايق جامعه به زبان نمادين و رمزي است. احمد مَطَر و قاسم حالت نيز دو شاعر معاصر طنزپرداز نام‌دار عربي و فارسي هستند كه با زباني نمادين به طرح مسائل و مشكلات جامعۀ عصر خويش مي‌پردازند. نظر به تعدّد سطوح رمزگاني در كلام احمد مَطَر و لايه‌هاي مختلف بلاغي قاسم حالت، پژوهش حاضر با رويكردي توصيفي تحليلي، به بررسي حوزه هاي زبان و بلاغت در اشعار طنز اين دو شاعر توجّه داشته است. بنابراين، ابتدا به تحليل شعرهاي احمد مطر براساس الگوي زباني رمزگان پنج‌گانۀ بارت و سپس به شعرهاي قاسم حالت با تحليل بلاغي پرداخته‌ايم. در اين پژوهش، ديوان «اَلاعمال ‌الشّعريه ‌الكامله» احمد مطر و ديوان «خروس لاري» ابوالقاسم حالت بررسي شده است. نتايج بررسي نشان مي‌دهد احمد مَطَر انواع رمزگان‌هاي هرمنوتيكي، معنايي، كُنشي، نمادين و فرهنگي و قاسم حالت لايه‌هاي مختلف بلاغي، آوايي، واژگاني، نحوي و ايدئولوژيك را در ساختار اشعار خويش به ‌كار گرفته‌اند.