شناخت زبان دراماتيك فارسي: رويكردي نظام‌بنياد

نظريه زبان‌شناسي نقش‌گراي نظام‌بنياد هليدي، از مهم‌ترين نظريات روز در تحليل و واكاوي متن و شناخت زبان است. با آنكه تمام گونه‌هاي ادبي از زبان بهره مي‌گيرند؛ كاربرد عنصر زبان در متون نمايشي/ دراماتيك با ساير گونه‌ها متفاوت است. از آنجايي ‌كه درام و متون نمايشي، بخش مهمّي از ادبيات به شمار مي‌آيند، با مطالعه زبان دراماتيك با تمركز بر متون دراماتيك و در چارچوب نقش‌گرايي نظام‌بنياد مي‌توان به شناختي دقيق‌تر از زبان دراماتيك دست ‌يافت و وجه تمايز آن را از زبان غيردراماتيك با به‌كارگيري روش كمّي هليدي و به‌طور ويژه، فرانقش بينافردي به دست آورد. در پژوهش حاضر، نگارندگان پنج نمايشنامه مطرح فارسي معاصر را از نظر نظام وجه و همچنين زمان، در اين چارچوب مورد بررسي قرار داده و درصد و بسامد وقوع انواع وجه و زما‌ن‌داري در متون دراماتيك را به‌عنوان شاخصي براي شناخت زبان دراماتيك و مقايسه آن با زبان غيردراماتيك در نظر گرفته‌اند. براساس نتايج به‌دست‌آمده، كاربرد وجه پرسشي در متون دراماتيك نسبت به متون غيردراماتيك بيشتر است. زمان غالب در متون دراماتيك، «حال» است و بسامد وقوع آن به‌مراتب بيشتر از متون روايي است.