تطبيق عناصر تكرارشوندۀ نمادينِ اسطورۀ قهرمان در سوگ سياوش و تعزيۀ امام‌ حسين(ع) با رويكرد بيش‌متنيِ ژنتي

باورهاي ديني با اسطوره شكل مي گيرند و قهرمانان و امامان معصوم همواره از اسطوره ها و بن مايه هاي تكرارشوندۀ مقدس و هويت بخشِ فرهنگ ايراني به شمار مي آيند كه در ناخودآگاه، باور و سنن عامۀ مردم جاي دارند. آن ها با آرمان مشترك، سرنوشت و رسالت مشابه بر شكل گيري متون مختلف ادبي و هنري ازجمله شاهنامۀ فردوسي و نمايش تعزيه اثرگذار بوده اند. رمزگشايي معنايي از نمادهاي اسطوره اي و تكرارشونده و ميزان تأثيرپذيري قهرمانان از يكديگر، در دو متن قبل و بعد از اسلام، درخوانشي بينانشانه اي، با رويكرد بيش متنيت ژنتي، يكي در داستان »سياوشِ « شاهنامه (پيش متن) و ديگري تعزيۀ امام حسين(ع)، به منزلۀ بيش متن و نيز چگونگي برگرفتگي يا گشتار روايت متني به روايت نمايشي، هدف تحقيق است. بعد از بيان مباني نظري، تطبيق نمادهاي اسطوره اي مربوط به قهرمانان دو متن و درنتيجه، اشتراكات و افتراقات در جدول هايي ارائه شده است. اين پژوهش درپي پاسخ به اين پرسش است كه وجود چه عناصر و نمادهاي مشترك يا منحصربه فردي در تفكر و اعمال قهرمان ايراني، گاه در شخصيتي زميني ـ اسطوره اي و گاه مذهبي ـ تاريخي و آسـماني تجلي مي يابد كه سبب احيا، تكرار و بازتوليد هرسالۀ بزرگداشت سوگشان، با نمادهاي آئيني مشابه مي شود؟ روش پژوهش توصيفي ـ تطبيقي و تحليل محتواي متن از نوع كيفي و استفاده از اسناد كتابخانه اي است. درنتيجه، در همان گونه گي ها مي توان به نمادهاي هالۀ نور، اسب همه چيز فهم، عدد سه مقدس، سپيدي جامه، حضور فرازميني ها و... و در تراگونه گي ها به نماد ايزد نباتي، گذر از آتش، عنصر پَرسياوشان، ذوالفقار و زره سحرانگيز و... اشاره كرد.