تحليل حركات چشم كاربران و نقش توانمندي‌هاي آن‌ها هنگام تعامل با رابط كاربر وب‌سايت‌ها

هدف پژوهش حاضر شناسايي هرگونه تأثير قابليت‌هاي كاربران، از جمله سبك‌هاي يادگيري، سواد اطلاعاتي و يا سواد رسانه‌اي بر نحوه انجام حركات چشمي آن‌ها حين تعامل با رابط كاربر وب‌سايت‌ها بر اساس فرضيه چشم-ذهن است. اين پژوهش به ‌روش آميخته و با رويكرد توضيحي متوالي انجام شد. جامعه پژوهش، دانشجويان تحصيلات تكميلي دانشگاه فردوسي مشهد بودند. نمونه‌گيري آزمودني‌ها (جامعه پژوهش) از طريق روش‌هاي آميخته متوالي و به‌صورت نمونه گيري در هر لايه بود. سرانجام، تعداد 20 نفر آزمودني به‌عنوان نمونه نهايي در دو مرحله گردآوري داده‌هاي پژوهش حضور يافتند. براي گردآوري اطلاعات از ابزارهاي مختلف و متنوعي مانند پرسشنامه استاندارد سبك يادگيري »فلدر و سولومن »، پرسشنامه سواد اطلاعاتي و سواد رايانه‌اي و نشست تعاملي با استفاده از دستگاه ردياب چشمي استفاده شد. براي تجزيه و تحليل داده‌ها و آزمون فرضيه‌ها از آمار توصيفي و استنباطي استفاده شد. اين پژوهش همبستگي بالا ميان توانمندي سواد رايانه‌اي با سواد اطلاعاتي در دانشجويان را نشان داد. همچنين، برخي توانمندي‌هاي آزمودني‌ها مي‌توانست بر حركات چشم در فرايند تعامل با رابط كاربر وب‌سايت تأثيرگذار باشد. بين سواد اطلاعاتي و حركات چشم رابطه وجود داشت. مدت خيره‌‌شدن براي آزمودني‌هايي كه سطح سواد اطلاعاتي بالايي داشتند، از افرادي كه سطح سواد اطلاعاتي كمتري داشتند، بيشتر بود. آزمودني‌هايي كه سبك يادگيري حسي داشتند، تعداد خيره‌‌شدن بيشتري را تجربه كردند. براي افرادي كه »سبك پي‌درپي » داشتند، مدت خيره‌‌شدن‌ها بيشتر بود، اما تعداد خيره‌‌شدن‌ها به‌علت خطي نگاه كردن به رابط كاربر، كمتر از »سبك سراسري » بود. آزمودني‌هايي كه سواد اطلاعاتي پايين و سبك يادگيري انعكاسي داشتند، تعداد خيره‌شدن‌هاي بيشتري را در صفحه تجربه كردند. افرادي كه سبك يادگيري كنشي و سواد اطلاعاتي بالا داشتند، مدت زمان بيشتري را در خيره‌‌شدن به صفحه صرف مي‌كردند. آزمودني‌هاي با سواد اطلاعاتي پايين، تعداد خيره‌شدن فراوان‌تري نسبت به افراد با سواد اطلاعاتي بالا داشتند. با بررسي حركات چشم كاربران مشخص شد كه رابط كاربر مي‌تواند بر حركات چشم آن‌ها اثرگذار باشد. در فرايند تعامل، حركات چشم كاربران از مؤلفه ‌هاي كلي‌تر به مؤلفه‌هاي جزئي‌تر تغيير مي‌كرد. به‌طور كلي، مشخص شد كه سطح سواد اطلاعاتي ممكن است در حين تعامل با وب‌سايت، حركات چشم كاربر را هدفمند كرده و چگونگي پردازش اطلاعات رابط كاربر را تحت تأثير قرار ‌دهد. همچنين، سبك يادگيري بر حركات چشم كاربران در حين تعامل اثرگذار بود.