پپاسخ خصوصيات فيزيولوژيكي و بيوشيميايي رقم گندم آسمان به محلول پاشي روي و آهن در شرايط ديم

چكيده مبسوط مقدمه و هدف: با توجه به كمبود عناصر ريزمغذي و نياز مبرم به غني سازي در گياهان مهم و راهبردي در تغذيه جامعه انساني همچون گندم، ضرورت ايجاب مي كند تا هر گونه راهكاري براي بهينه كردن كيفيت و توليد اين محصول مورد ارزيابي قرار گيرد. همين امر سبب روي آوري پژوهشگران به بررسي تاثير محلول پاشي عناصر روي و آهن در مراحل مختلف رشدي جهت ارزيابي عملكرد دانه و صفات كيفي گندم شده است. مواد و روش ها: به منظور بررسي تاثير محلول پاشي عناصر روي و آهن بر صفات غلظت روي، آهن، درصد نيتروژن در برگ پرچم، شاخص كلروفيل، دماي كانوپي، پايداري غشاي سيتوپلاسمي، درصد نيتروژن دانه، عملكرد پروتئين دانه و عملكرد دانه گندم ديم آسمان، آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در 4 تكرار در ايستگاه تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي گنبدكاوس در سال زراعي 991398 انجام شد. فاكتورهاي آزمايش شامل محلول پاشي در چهارسطح (محلول پاشي عنصر روي، محلول پاشي آهن، مصرف همزمان روي و آهن و محلول پاشي آب خالص به عنوان شاهد) و فاكتور دوم در سه سطح زمان محلول پاشي (پنجه دهي، ساقه دهي و پرشدن دانه) در نظر گرفته شد. يافته ها: نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه محلول پاشي با آهن، روي و مصرف همزمان آهن و روي اثر معني داري روي صفات مورد بررسي داشت. همچنين محلول پاشي در مراحل مختلف رشد اثر معني داري بر صفات مورد ارزيابي به جز شاخص كلروفيل و عملكرد دانه داشت. اثر متقابل محلول پاشي در زمان محلول پاشي نيز نشان داد، حداكثر مقدار روي در برگ پرچم مربوط به محلول پاشي روي (در زمان پرشدن دانه) و بالاترين ميزان آهن در برگ پرچم نيز مربوط به محلول پاشي توام روي و آهن (در مرحله پرشدن دانه) و محلول پاشي آهن (در مرحله ساقه دهي) به دست آمد. بيشترين درصد نيتروژن دانه در تيمار محلول پاشي آهن (2/06 درصد) و محلول پاشي توام روي و آهن (2/04 درصد) در زمان محلول پاشي ساقه دهي بدست آمد. كه از لحاظ آماري دريك گروه قرار داشتند. به علاوه عملكرد پروتئين دانه در شرايط محلول پاشي همزمان روي و آهن در زمان ساقه دهي نسبت به ساير تيمارها داراي بالاترين مقدار بود. در نهايت بيشترين عملكرد دانه نيز با مصرف همزمان آهن و روي در زمان پرشدن دانه و ساقه دهي بدست آمد. نتيجه گيري: به طور كلي، محلول پاشي با عناصر ريزمغذي روي و آهن، باعث بهبود صفات كيفي گندم شد و عملكرد دانه گندم را در مقايسه با تيمار شاهد افزايش داد. همچنين محلول پاشي عناصر آهن و روي به تنهايي و يا در تركيب با يكديگر سبب افزايش عملكرد دانه و صفات كيفي گندم ديم در شرايط اقليمي منطقه گرديد.