اثر جهش زايي تشعشعات حاصل از گاز رادون محيطي بر مقادير تانشيون ها در گياه درمنه كوهي (Artemisia absinthium)

چكيده مبسوط مقدمه و هدف: در تحقيق حاضر به بررسي اثرات پرتوهاي حاصل از پسماندهاي مواد راديو اكتيو در يك معدن متروكه اورانيوم در تغيير كميت و كيفيت محتويات متابوليتي اسانس درمنه كوهي پرداخته شده است. مواد و روش ها: جهت دسترسي كامل به اطلاعات آلودگي تابشي منطقه مورد مطالعه نقشه تشعشعات رادوني نقطه به نقطه در 10 نقطه با استفاده از دستگاه تابش سنج طي دو سال متمادي مورد سنجش قرار گرفت. اين اندازه گيري مشتمل بر نقاط هم ارتفاع در دو كوه مقابل هم (كوه داراي نقاط حاوي مواد راداكيتو A و كوه نقاط فاقد مواد راديواكتيو B) بود. نمونه برداري از سرشاخه هاي گياه درمنه كوهي (Artemisia absinthium) بصورت سيستماتيك و در سه تكرار مختلف انجام پذيرفت. اسانس موجود در سرشاخه ها به روش تقطير با بخار آب استخراج گرديده و با استفاده از كروماتوگرافي گازي مجهز به طيف سنجي جرمي (GC Mass) متابوليت هاي تشكيل دهنده اسانس جداسازي و شناسايي شدند. يافته ها: آزمون مقايسات ميانگين (P 0.01) با استفاده از نرم افزار آماري GenStat12.1 به روش فيشر حفاظت شده، تغييرات معني داري را در مقادير متابوليت ها در هر دو نقطه مورد مطالعه نشان داد. به طوري ‌كه در ارتفاع 930 متر با بالاترين ميزان شدت راديو اكتيو 1.8 ميلي سيوورت (A930/R1.8)، در مقايسه با نقطه شاهد (B930/R0.16) تغييرات افزايشي در مقادير متابوليت هاي گاما ترپينن، اكاليپتول، توژون و كامفور مشاهده شد. نتيجه گيري: قرار گرفتن طولاني مدت گياهان چند ساله در معرض تابش‌هاي محيطي منجر به تغييرات بيوشيميايي شده كه ممكن است در نتيجه جهش زايي عناصر پرتوزا در ژن‌هاي دخيل در مسيرهاي بيوسنتزي متابوليت‌هاي ثانويه باشد.