تبيين ابعاد و مؤلفه‌هاي تأثيرگذار بر اجراي آموزش پزشكي جامعه‌نگر از ديدگاه پزشكان خانوادۀ دانشگاه علوم پزشكي ايلام: يك مطالعۀ كيفي

Explaining the Effective Dimensions and Components for Community-Based Medical Education from the Perspective of Family Physicians of Ilam University of Medical Sciences: A Qualitative Study

در دهۀ گذشته، تغييرات ساختاري به دنبال جامعه‌نگر كردن آموزش پزشكي نه‌تنها در متحول ساختن حرفه‌هاي پزشكي و مراقبت‌هاي بهداشتي مؤثر بوده، بلكه در مسائلي تأثير داشته است كه با رفاه و سلامت جامعه مرتبط است. تحقيقات اندكي دربارۀ تدوين و اجراي برنامه‌‌هاي پزشكي جامعه‌نگر در ايران صورت گرفته است. تحقيق حاضر به تبيين ابعاد و مؤلفه‌هاي تأثيرگذار بر اجراي آموزش پزشكي جامعه‌نگر از ديدگاه پزشكان خانوادۀ دانشگاه علوم پزشكي ايلام مي‌پردازد. مواد و روش ها: اين پژوهش با استفاده از رويكرد كيفي و روش تحليل محتوا انجام شد. داده‌ها از طريق انجام مصاحبۀ نيمه‌ساختاريافته و راهنماي مصاحبه (interview guide) جمع‌آوري گرديد. جامعۀ پژوهش شامل پزشكان خانوادۀ شاغل در مراكز بهداشتي درماني دانشگاه علوم پزشكي ايلام در سال 1398 بود كه با توجه به سطح اشباع داده‌ها، 30 نفر با روش نمونه‌گيري هدفمند انتخاب شدند. داده‌ها به روش تحليل محتواي كيفي و روش بيرنينگهام و با استفاده از نرم‌افزار MAXQDA vol.10 بررسي گرديد. اعتبار و اعتماد يافته‌هاي تحقيق با استفاده از روش‌هاي بررسي اعضا، غوطه‌وري محقق و چندبعدي بودن داده‌ها در معيار گوبا و لينكلن تضمين شد. يافته‌ها: از تجزيه‌وتحليل متن مصاحبه‌ها، 121 كد اوليه، 41 زيرطبقه، 13 طبقه و 5 ‌درون‌مايۀ اصلي تأثيرگذار بر اجراي آموزش پزشكي جامعه‌نگر «يگانه‌سازي مفهومي»، «اعتبار حرفه‌اي»، «چالش‌هاي حرفه‌اي»، «عرصۀ نمود» و «مواجهه با تعارضات واقعي» به‌دست آمد. بحث و نتيجه‌گيري: نتايج نشان داد، آنچه اكنون تحت عنوان آموزش پزشكي در حال آموزش است، در عمل با پاسخگويي جامعه و رسيدن مردم به سطح قابل‌قبول سلامت اجتماعي فاصلۀ بسياري دارد. ابعاد برخاسته از نظرات پزشكان خانواده در برنامه‌ريزي‌هاي آينده مي‌تواند بخشي از نقايص موجود فعلي را جبران كند.

Structural changes following the socialization of medical education in the last decade have not only been effective in transforming the medical and health care professions but also has an impact on issues related to the welfare and health of society. Despite the basic steps that have been taken in presenting such programs during various medical education courses around the world, little research has been conducted on the development and implementation of community-based medical programs in Iran. The present study aimed to explain the dimensions and components affecting the implementation of community-based medical education from the perspective of family physicians of Ilam University of Medical Sciences, Ilam, Iran. Material & Methods: This study was conducted based on the qualitative approach and content analysis method. The data were then collected using semi-structural interviews and an interview guide. The study population consisted of family physicians working at health centers affiliated to Ilam University of Medical Sciences, Ilam, Iran, in 2019. According to the data saturation, 30 cases were selected using the purposive sampling method. Data were analyzed through qualitative content analysis using the Burningham method and MAXQAD10 software. The validity of the research findings was ensured by members' review methods, researcher immersion, and the multidimensionality of the data with Goba and Lincoln criteria. (Ethic code: IR.SBMU.SME.REC.1397.035) Findings: According to the analytical findings of the interviews, 121 initial codes, 41 subcategories, 13 categories, and 5 main themes affecting the implementation of community-based medical education were obtained. The five main themes included "conceptual analysis", "professional credibility", "professional challenges", "realization", and "facing real conflicts". Discussion & Conclusion: The results showed that what is taught under the name of medical education in practice could not meet the real needs of society and hinders people from reaching an acceptable level of social health. Therefore, considering the dimensions arising from the views of family physicians in future planning can be implemented to compensate for the existing shortcomings.