مناسبات پارسيان هند و كمپاني هند شرقي (1010تا1275ق/1601تا1858م)

در آغاز قرن هفدهم ميلادي/يازده قمري، ورود انگلستان در پوشش كمپاني هند شرقي به هندوستان، به دستيابي اين كشور به منابع مالي افسانه‌اي در شبه‌قاره منجر شد. با حضور انگليس در هند، جامعۀ زردشتيان اين كشور، معروف به پارسيان، نيز از تحول اقتصادي چشمگيري برخوردار شدند. گواه افزايش ثروت پارسيان پس از استقرار كمپاني انگليسي هند شرقي در شبه‌قاره اين است كه آنها در سده‌هاي نوزدهم و بيستم ميلادي/سيزده و چهارده قمري، با سرمايه‌هايي كه در اختيار داشتند، كارخانه‌هاي متعدد و بزرگي را در هند راه‌اندازي كردند. آيا در عرصۀ اقتصادي و حرفه‌اي، ميان پارسيان هند و كمپاني مراودات ويژه‌اي وجود داشت؟ اين پرسشي است كه پژوهش حاضر در پي پاسخ به آن است. در اين مقاله با استفاده از منابع تاريخي مرتبط، شامل آثاري دربارۀ پارسيان هند و همچنين تأليفاتي در زمينۀ آغاز و انجام كمپاني هند شرقي انگليس، با تكيه‌بر رويكرد توصيفي‌تحليلي، ابتدا علت‌هاي تلقي مثبت سران كمپاني از پارسيان بررسي مي‌شود؛ سپس با مرور زندگي حرفه‌اي پارسيان در دو بندر مهم سورت و بمبئي كه نقاط اصلي ارتباط آنها با كاركنان كمپاني بود، نمونه‌هايي از خدمات پارسيان به شركت انگليسي هند ‌شرقي و نيز امتيازات اهدايي به سران پارسي توسط انگليسي‌ها بازگو و تحليل مي‌شود؛ همچنين با ارائۀ شواهدي بازگو خواهد شد همكاري پارسيان با نمايندگان دولت انگليس در هند، به زمينه‌هاي اقتصادي محدود نبود و آنها در عرصۀ سياسي نيز از مساعدت جامعۀ زردشتي برخوردار ‌بودند.