مسئلۀ شر و قابليت‌هاي صورت‌بندي نظريۀ عوض

مسئلۀ شر در اشكال مختلف آن، يكي از مهم‌ترين چالش‌هاي فلسفي و كلامي انسان معاصر مي‌باشد كه در پاسخ به آن، نظريۀ عوضِ متكلمان مسلمان يكي از راه‌كارهاي تا حدودي كارآمد، درون سنت خداباوري ديني مي‌باشد. اين نظريه با استناد به عقل و وحي و با پيش‌فرض گرفتن خداوندي با صفات مطلق و ضرورت وجود آخرت، اصولي را معرفي مي‌كند كه براي پاسخ به برخي ابعاد مسئلۀ شر، كارآمد هستند. از جمله اين اصول مي‌توان به اين موارد اشاره كرد: تعلق جعل ذاتي خدا براي آفرينش شرور، مقصود بالعرض بودن شرور براي خدا، گسترش دامنۀ حيات بشري و نتايج اعمال او به زندگي اخروي، تأكيد بر محدوديت دنيا براي تحقق كامل نتيجۀ اعمال نيك و بد، تفصيل جزئيات رسيدگي به اعمال بندگان در آخرت، لزوم جريان سنت‌هاي ثابت الهي در جهان براي آزمون انسان‌ها، اهميت تفاوت منظر بشري و سرمدي، اعطاي اجر بي‌گناهان توسط خدا در قيامت. صورت‌بندي جديد چنين نظريه‌اي مي‌تواند قابليت‌هاي بيشتر آن را آشكار سازد. هدف از اين پژوهش، نشان دادن اهميت صورت‌بندي جديد نظريات مستند به نصوص ديني، مانند نظريۀ عوض، در برابر برخي چالش‌هاي كنوني پيش‌روي سنت خداباوري در حوزۀ مسئلۀ شر است. در اين مقاله نويسنده مي‌كوشد به روش تحليل محتواي نصوص ديني چون قرآن، كارآمدي نظريۀ عوض در پاسخ  به برخي جوانب مسئلۀ شر را نشان دهد.