تأثير پوترسين و نيترات كلسيم بر خصوصيات فيزيولوژيك و عملكرد كنجد (.Sesamum indicum L) تحت تأثير تنش رطوبتي

به‌منظور بررسي اثرات كاربرد پوترسين و نيترات كلسيم بر رنگ‌دانه‌هاي فتوسنتزي و عملكرد كنجد تحت تنش رطوبتي آزمايشي به‌صورت اسپليت‌پلات فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال 1397 در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه بيرجند انجام شد. در اين آزمايش تنش رطوبتي در سه سطح (100% (شاهد)، 75% و 50% نياز آبي كنجد) به‌عنوان فاكتور اصلي و محلول‌پاشي نيترات كلسيم (صفر، 5 و 10 ميلي مولار) و پوترسين (صفر و 0.5 ميلي مولار) و شاهد (عدم محلول پاشي) به‌عنوان فاكتور فرعي موردبررسي قرار گرفتند. نتايج نشان داد كه برهمكنش تنش رطوبتي، نيترات كلسيم و پوترسين بر روي محتوي كلروفيل، پرولين، شاخص سبزينگي، تعداد دانه در كپسول، تعداد كپسول در بوته و عملكرد دانه معني دار بودند. سطح 50% نياز آبي موجب كاهش كلروفيل a (42%)، كلروفيل b (31%)، تعداد دانه در كپسول (43%)، تعداد كپسول در بوته (19%) و عملكرد دانه (40%) و افزايش ميزان پرولين (21%) و شاخص سبزينگي (12%) شد. محلول‌پاشي نيترات كلسيم 10 ميلي مولار و مصرف پوترسين ضمن كاهش اثرات ناشي از كمبود رطوبت موجب افزايش صفات مذكور نسبت به تيمار عدم محلول‌پاشي گرديد. بالاترين عملكرد دانه (919.2 كيلوگرم در هكتار) در شرايط بدون تنش و مصرف هم‌زمان پوترسين و 10 ميلي مولار نيترات كلسيم حاصل شد كه با تيمار 75% نياز آبي تفاوت معني دار نداشت. به‌طوركلي تنش رطوبتي 50% نياز آبي منجر به كاهش عملكرد و اجزاي عملكرد كنجد شد. كاربرد نيترات كلسيم در غلظت 10 ميلي مولار و پوترسين 0.5 ميلي مولار توانستند اثرات مضر ناشي از تنش رطوبتي را كاهش داده و بهبود عملكرد را سبب شوند.