تجزيه و تحليل روند تغييرات زماني كيفيت منابع آب زيرزميني با استفاده از آزمون ناپارامتري منكندال و روش تخمينگر شيب سن نمونه‌ پژوهش: دشت يزد- اردكان

چكيده 1آب زيرزميني از مهم‌ترين منابع تأمين‌كننده‌ آب مورد نياز كشاورزي، شرب و صنعت به‌ويژه در مناطق خشك فلات مركزي ايران است؛ بنابراين بررسي روند تغييرات كيفي آن اهميت فراواني در مديريت پايدار منابع آب دارد. در همين زمينه پژوهش حاضر روند تغييرات كيفي آب زيرزميني را در دشت يزد اردكان با استفاده از روش ناپارامتري من‌كندال و تخمين‌گر شيب سن بررسي كرده است. براي اين منظور از آمار و اطلاعات 25 محل اندازه‌گيري (چاه، چشمه و قنات) در بازه‌ زماني 83-84 تا 93-94 مربوط به دوره‌ تغذيه و تخليه استفاده شد. پارامترهاي بررسي‌شده شامل ميزان اسيديته، هدايت الكتريكي، غلظت املاح محلول، نسبت جذب سديم، بي‌كربنات، كلر، سولفات، پتاسيم، منيزيم، كلسيم، سديم و درصد سديم محلول بوده است. در اين انتخاب تلاش شده است منابع برداشت (چاه، چشمه و قنات) پراكنش مناسب در كل سطح دشت و آمار استفاده‌شده ازنظر طول دوره‌ آماري نواقص كمتري داشته باشد. نتايج به‌دست‌آمده از اين پژوهش نشان داد روند تغييرات تمامي متغيرهاي كيفي بررسي‌شده در اين دشت رو به افزايش بوده است و در طول دوره‌ تغذيه 49.2 درصد و در طول دوره‌ تخليه 50.8 درصد، روند منفي معنا‌دار را در سطح اعتماد 90 درصد نشان دادند. حال آنكه روند مثبت معنا‌دار در طول دوره‌ زماني تغذيه، 45.3 درصد و در طول دوره‌ تخليه، 54.7 درصد را در سطح اعتماد 90 درصد نشان داد. با توجه به مثبت‌بودن شيب خط روند براي متغيرهاي كيفي مؤثر در منابع آب زيرزميني مي‌توان نتيجه گرفت كه روند تغييرات كيفي آب زيرزميني در اين دشت رو به كاهش بوده و اين روند در زمان‌هاي تخليه يا برداشت نسبت به زمان‌هاي تغذيه بيشتر بوده كه ناشي از كاهش بارش‌ها و پيرو آن كاهش كيفيت منابع آب زيرزميني بوده است.