پهنه‌بندي مناطق متأثر از ريزگردها در استان كرمانشاه

روند رو به افزايش پديده‌ ريزگردها در سال‌هاي اخير، توجه جوامع جهاني را به خود جلب كرده است. كاهش خسارت احتمالي ريزگردها در آينده مستلزم شناسايي و پهنه‌بندي دقيق مناطقي است كه از ريزگردها تأثير مي‌پذيرند. براي انجام اين پژوهش، آمار روزانه‌ گرد و غبار با كد 06 مربوط به 14 ايستگاه هواشناسي سراسر استان كرمانشاه طي دوره‌ آماري 1381 تا 1397 از اداره‌ كل هواشناسي استان كرمانشاه دريافت و به‌صورت روزانه، ماهيانه و ساليانه در محيط نرم‌افزارهاي Excel و SPSS تحليل و محاسبه شد؛ سپس نقشه‌ پهنه‌بندي و لايه‌هاي اطلاعاتي آن براي كل دوره در محيط نرم‌افزاري Arc GIS ترسيم شد. نتايج به‌دست‌آمده نشان داد شهرستان‌هاي نوار غربي استان كرمانشاه يعني سرپل ذهاب، قصر شيرين، پاوه، گيلان‌غرب و ثلاث باباجاني به ترتيب با مجموع 1333، 1301، 1103، 1047 و 1001 روز در سال، بيشترين فراواني گرد و غبار و سنقر و هرسين با 544 و 532 روز در سال، كمترين فراواني گرد و غبار را دارند. درمجموع و طي بازه‌ 16ساله، 12163 روز همراه با گرد و غبار در شهرستان‌هاي استان كرمانشاه مشاهده شده و هر شهرستان به‌طور ميانگين دست‌كم 2/48 روز در سال با گرد و غبار مواجه بوده است. پهنه‌بندي گرد و غبار براي ايستگاههاي مطالعه‌شده نشان داد ازنظر فراواني ساليانه‌ طوفان‌هاي گرد و غبار معلق در هوا، اين ايستگاهها در سه دسته‌ خيلي شديد، شديد و متوسط قرار مي‌گيرند. در دسته‌ خيلي شديد شهرستان‌هاي سرپل ذهاب، قصر شيرين، پاوه، گيلان‌غرب و ثلاث باباجاني قرار مي‌گيرند. در دسته‌ شديد شهرستان‌هاي كرمانشاه، جوانرود، روانسر، دالاهو و اسلام‌آباد قرار دارند و در دسته‌ متوسط شهرستان‌هاي صحنه، كنگاور، سنقر و هرسين قرار مي‌گيرند. بايد اين واقعيت را بپذيريم كه ما همچنان پديده‌ گرد و غبار را تجربه خواهيم كرد و فقط زماني اين پديده كاهش خواهد يافت كه زمين دوباره رطوبت مناسب جذب كند و بارندگي مؤثري در بخش‌هاي غربي خاورميانه ازجمله عراق، عربستان، كويت و ايران روي دهد و هورالعظيم دوباره همانند گذشته پرآب و كار كاشتن درختان (كمربند سبز) هرچه سريع‌تر آغاز شود؛ زيرا هر هكتار جنگل تا 68 تن گرد و خاك را جذب مي‌كند؛ از سويي وجود جنگل‌هاي دست‌كاشت در مناطق بياباني نيز موجب تثبيت شن‌هاي روان، ايجاد تعادل اكولوژيكي و حفاظت از منابع آب و خاك مناطق زير پوشش مي‌شود.