بازتاب فرهنگ و انديشه‌‌هاي ايراني در ديوان بينش كشيري

ادبيات فارسي يكي از دوران‌هاي مهم تحول و شكوفايي خود را در شبه‌قاره و سرزمين هند سپري كرده است. ميرجعفربيگ بينش كشميري (وفات حدود 1100ﻫ.ق.) يكي از نام‌آورانِ ناشناختۀ دورۀ تيموريان هند است كه ديوان وي تا‌به‌امروز تصحيح نشده است. اگرچه بينش متولد كشمير بوده و سرزمين ايران را هيچ‌‌گاه به چشم نديده است؛ اما براي درك صحيح، فهم و شناخت وي و آثارش بايد محتواي فكري و انديشگاني شعرش را واكاوي كرد؛ به‌همين‌دليل به بررسي برخي زواياي پنهان در شعر بينش، به‌لحاظ انديشه‌‌هاي نهفتۀ ايراني پرداخته مي‌شود؛ تا از اين طريق موجبات شناختِ بهترِ شاعر و همچنين شناخت بيشتر فرهنگ و تاريخ ايراني در دورۀ تيموري فراهم آيد. آنچه تبيين شد، نشان از اشراف بينش، بر زبان و فرهنگ ايران‌‌زمين دارد. ذكر برخي شهرها و اماكن جغرافيايي سرزمين ايران و رسومي چون جشن‌هاي نوروزي و باورهاي فرهنگ ايراني و زبان و اصطلاحات رايجِ عاميانه در اشعار بينش، همه نشانگر شناخت عميق شاعر از ايران است كه موجب به تصوير درآوردن غيرمستقيم گوشه‌‌هايي از تاريخ اجتماعي و فكري زمانۀ تيموريان هند شده است. پرسش اصلي اين است شاعري كه تمام عمر خود را در منطقۀ كشمير و هند سپري كرده، چرا و چگونه انديشه‌هاي او تماماً ايراني است؟روش پژوهش اين مقاله به‌صورت توصيفي‌‌تحليلي با استناد به ابزار كتابخانه‌اي و همچنين براساس شيوۀ يادداشت‌‌برداري از منابع و آثار بينش كشميري است.