پديد آورندگان :
شايان، حميد دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكده ادبيات و علوم انساني - گروه جغرافيا، مشهد، ايران , عرفاني، زينب دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكده ادبيات و علوم انساني - گروه جغرافيا، مشهد، ايران , سجاسي قيداري، حمداله دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكده ادبيات و علوم انساني - گروه جغرافيا، مشهد، ايران
كليدواژه :
مهاجرت معكوس , استانهاي ايران , موازنه مهاجرت , اثربخشي مهاجرت
چكيده فارسي :
مهاجرت معكوس بيانگر مهاجرت از نقاط شهري به مناطق روستايي است كه در سرشماري هاي عمومي ايران با عنوان مهاجرت شهر به روستا داده هايي را ارائه مي دهد كه در واقع، مجموع مهاجران بازگشتي از شهر به محل تولد خود يعني روستا،با مهاجراني است كه در شهر متولد ولي به روستا مهاجرت دائم كرده اند.هدف اين تحقيق، بررسي و تحليل تطبيقي مهاجرت معكوس- شهر به روستا، در مقياس استاني بر پايه روش توصيفي- تحليلي است. داده هاي مورد نياز از سرشماري هاي سالهاي 1385 و1395 از سايت مركز آمار ايران برداشت شده است. طبق يافته هاي تحقيق، در مقطع 95-1385 در كل كشور، موازنه مهاجرت بين روستا و شهر برخلاف دهه هاي قبل از آن، متعادل شده است. از نظر حجمي، استانهاي تهران، خراسان رضوي، مازندران و گيلان به تنهايي 33 درصد از كل مهاجران معكوس را جذب كرده در كل استانهاي كشور، ضريب همبستگي منفي 477/0 بين شاخص محروميت و نسبت مهاجران معكوس به جمعيت روستايي، نشان داده است كه استانهاي داراي مناطق روستايي محروم تر از نظر شاخص هاي محيطي، اجتماعي، اقتصادي، مهاجر معكوس كمتري داشته اند. در نهايت شكل هاي حاصل از نرم افزار ARC GIS نشان مي دهد تباينات فضايي در سطح كشور از نظر مهاجرت معكوس، بسيار شديد و به نفع نواحي پرتراكم شمالي گيلان، مازندران و بوشهر و پيرامون كلان شهرهاي تهران، مشهد، قم و يزد مي باشد. بنابراين در يرنامه ريزي فضايي سرزمين ايران، كاهش سطح محروميت مناطق روستايي استانهاي چهارمحال و بختياري، زنجان، كردستان، خراسان شمالي و هرمزگان از اولويت بالايي برخوردار است.
چكيده لاتين :
Reverse migration refers to the migration from urban areas to rural areas. The census conducted by the statistical center of Iran regarding the immigration from urban to rural areas provide data which actually reflects the total number of immigrants returning from the urban areas to their place of origin, rural areas, together with the immigrants born in the city but immigrated to the villages forever. The purpose of this research is studying and doing comparative analysis of return migration, from urban to rural districts, on the provincial scale based on the descriptive-analytical method. The information required by this research were collected from 2006 & 2016 censuses data, official website of statistical center of Iran. According to the results obtained by the present research, the migration balance between rural and urban areas has resulted in a new equilibrium state in contrast with the decade before that.In terms of volume, the provinces of Tehran, Khorasan Razavi, Mazandaran and Gilan have attracted 33% of the entire reverse migrants. In all provinces of the country, a negative correlation coefficient of 0.477 between the deprivation index and the ratio of reverse migrants than the rural population, has shown that the provinces with more deprived rural areas in terms of environmental, social, economic, have fewer reverse migrants..Finally, ARC and GIS software indicate that the spatial interactions throughout the country in terms of return migration is very strong in favor of densely populated cities of northern Gilan, Mzandaran, Bushehr and to some extent around the metropolises of Tehran, Mashhad, Ghom, as well as Semnan, Yazd and Ilam. Therefore, in the spatial planning for the Iranian regions, the rural districts in Chaharmahal and Bakhtiari, Zanjan, Kurdistan, North Khorasan and Hormozgan are of a higher priority.
